بررسي فقهي وحقوقي آثار فرهنگي – تاريخي ( فقه اماميه و حقوق ايران )

بررسي فقهي وحقوقي آثار فرهنگي – تاريخي ( فقه اماميه و حقوق ايران )

بررسي فقهي وحقوقي آثار فرهنگي– تاريخي ( فقه اماميه و حقوق ايران )آنچه انسان به دریافتن آن از راه توجه به آثار دعوت می شود تنها تجربیاتزندگی مادی گذشتگان نیست بلکه درک سنت الهی است که ثابت و ملاک صحت و سقمعمل هر قوم است. این ملاحظه موجب عبرت و عبرت موجب هدایت انسان می گرددبهرغم ارزش معنوي آثار فرهنگي، تاريخي و جايگاه مهم آن ها در هويت يابي ملي وتاريخي ما ، اين آثار همواره در معرض بي توجهي و گاه نابودي قرار دارند.عوامل بي توجهي به ميراث فرهنگي يا غارت و تخريب آنها را مي توان در نگرشهاي فرهنگي، اوضاع نامناسب اقتصادي ، ضعف نظام حفاظتي و نارسايي ها و كمبودقوانين جستجو كرد .مادرصدد بيان احكام و قوانين فقهي و حقوقي آثار فرهنگي – تاريخي و نارسايهايموجود در آن هستيم .عدم آگاهي از اين احكام و تزاحم بين مالكيت عمومي ومالكيت خصوصي نيز يكي از بحث برانگيزترين موضوعات در اين زمينه است كه آثارعلمي آن در خصوص بزه تخريب آثار فرهنگي – تاريخي مشهود است .كشورما از نظر دارا بودن ميراث فرهنگي- تاريخي، از جمله غني ترين كشورهاي جهاناست، اما اين آثار همواره در معرض تخريب عمدي يا بي اعتنايي و فراموشيبوده اند . در سال هاي اخير موضوع ميراث فرهنگي و لزوم حفاظت از ان، بارديگر مورد توجه قرار گرفته است، با اين حال به دلايل گواناگون ، اين آثارروز به روز كم تر و از حافظه تاريخي ما ناپديد مي شوند. وجود قوانين داخليبراي حفاظت از آثار تاريخي- فرهنگي ، مفيد ، اما غير كافي است ، به ويژه كهاين قوانين خود داراي كاستي ها و نواقصي هستند. حفاظت از ميراث پيشينيان،نه تنها مستلزم وجود قوانين كافي و عملكرد درست دستگاه هاي دولتي است، بلكهايجاد آگاهي و نگرش درست در ميان مردم، عزمي ملي را مي طلبد.واژه هاي كليدي : ميراث فرهنگي ، اموال فرهنگي ، آثار باستاني ، احكام فقهي و قوانين حقوقي.مقدمه :آثارفرهنگی تاریخی به عنوان زیر بنای فرهنگ جامعه ، پشتوانه ی معنویت وموجودیت و شناسنامه و سند هویت ملی هر ملت محسوب می شود و طیفی گسترده داردکه تمامی دستاوردهای انسان را در جریان تاریخ در بر می گیرد. بنابراین حفظو حراست از آثار فرهنگی تاریخی و همچنین تدوین مقررات کیفری در جهت مقابلهبا مجرمان و رساندن صحیح و سالم این آثار به نسل های آینده ، ضرروتیاجتناب ناپذیر است.مسالهای که به آن پرداخته خواهد شد؛ این است که در اين تحقيق بر آنيم كه رويكردفقه و حقوق را نسبت به آثار فرهنگي – تاريخي مورد تجزيه وتحليل قرار دهيمكه اولاً از منظر فقهي وحقوقي چگونه به آثار فرهنگي – تاريخي پرداخته شدهاست ؟ ثانياً چگونه مي توان از رويكرد فقه و حقوق نسبت به آثار فرهنگي –تاريخي در زمينه حفظ و حراست ، حمايت وگسترش اين آثار بهره جست ؟ از آنجاکه کشور عزیز ما دارای تمدن باستانی بوده و ابینه و امکنه تاریخی فرهنگیفراوانی را در خود به یادگار دارد لذا امکان بهره برداری و سود آوریفراوانی از طریق این گنجینه ها وجود دارد اما به واسطه عدم محافظت و عدماتخاذ سیاست های حمایتی موثر، آثار فرهنگی تاریخی کشور در معرض صدماتی واقعشده که این خود به کاهش گرایش افراد ملل گوناگون، در دیدار از آثار تاریخیایران انجامیده است.توجهبه اهمیت حفظ آثار فرهنگی تاریخی و لزوم مطالعه پیگیر و عمیق در این مورد واحساس ضرورت برنامه ریزی جامع و دقیق در جوانب مختلف موضوع ، مخصوصاًبررسي فقهي وحقوقي و مقررات کیفری، لزوم مطالعه ی موضوع را به اثبات میرساند. به ویژه در موقعیت کنونی که نسبت آثار فرهنگی – تاریخی از طریقوسایل ارتباط جمعی ، در اقصی نقاط ممالک دنیا به سهل ترین وجه ممکن تبليغ واطلاع رساني شده و باعث اقبال عمومي به آنها می گردد.فهرست مطالب عنوان صفحهتقديم به :‌جسپاسگزاري‌دفهرست مطالب‌دچكيده1مقدمه2فصل اول:کلیات1- 1-كليات41-1-1- بيان مسئله41-1-2- اهداف تحقیق51-1-3- جنبه نوآوري وجديد بودن تحقيق51-1-4- سوالات تحقیق61-1-5- روش تحقیق61-1-6- طرح تحقیق61-2- مفاهیم و تعاریف71-2-1- اموال فرهنگی- آثار فرهنگی71-2-2- میراث فرهنگی121-2-3- آثار تاریخی ، ملی و مذهبی141-3-تاریخچه171-3-1- پیشینه تاریخی آثار فرهنگی – تاریخی171-3-2- تاریخچه تقنیني آثار فرهنگی – تاریخی21فصل دوم: بررسي آثار فرهنگی- تاریخی از منظر حقوقي2- بررسي آثار فرهنگی – تاریخی از منظر حقوقي302-1- لطمه به آثار فرهنگی – تاریخی312-1-2- تخریب آثار فرهنگی- تاریخی322-2-انتقال غیر قانونی آثار فرهنگی- تاریخی462-2-1- سرقت آثار فرهنگی- تاریخی و مداخله در آن462-2-2- انتقال غیر قانونی آثار غیر منقول تاریخی-فرهنگی552-2-3-حفاری و کاوش غیر مجاز به قصد تحصیل آثار تاریخی– فرهنگی582-2-4- قاچاق آثار تاریخی – فرهنگی652-3- تصرف غیر مجازآثار تاریخی- فرهنگی732-3-1- تجاوز به آثار غیر منقول ثبت شده در فهرست آثار ملی742-3-2-تحصیل اتفاقی آثار تاریخی- فرهنگی و خودداری از تحویل آنها772-3-3- ساخت و فروش نمونه تقلبی آثار فرهنگی-تاریخی80فصل سوم:بررسي آثار فرهنگي- تاریخی از منظر فقهي3-بررسي آثار فرهنگي- تاریخی از منظر فقهي863-1- دیدگاه کلی اسلام نسبت به اهمیت و ارزش آثار فرهنگی863-1-1- اهمیت آثار فرهنگی- تاریخی در قرآن873-1-2- نگاه قرآن به آثار تاریخی883-1-3- جهان گردی در بررسی قرآنی913-1-4- انفال و میراث فرهنگی از ديدگاه اسلام953-1-5-احكام خمس گنج و آراء مراجع تقليد در اين زمينه973-2-آثار فرهنگی- تاریخی از دیدگاه معصومین عليه السلام1043-2-1- نگهداری از پیراهن خونین علی (ع)1053-2-2- برخورد امام علی (ع) با میراث فرهنگی1063-2-3- گردش گری وعبرت از آثار فرهنگی-تاریخی از نظر معصومین1073-3- تعارض مالکیت خصوصی اشخاص با حقوق عمومی در ارتباط با آثار فرهنگی-تاریخی1183-3-1- قاعده ی تسلیط1203-3-2- مبانی فقهی این قاعده1203-3-3- مفاد قاعده تسلیط1243-3-4 موارد انطباق اصول و مواد قانونی با قاعده تسلیط1263-4-حل تعارض1273-4-1- قاعده لاضرر1273-4-2- قاعده فقهی «مصلحت»132نتیجه گیری139فهرست منابع145