تحقیق شايعه

تحقیق شايعه

 تحقیق شايعه چند روز پس از زمين لرزه
ويرانگر منطقه بويين زهراي قزوين ( شهريور 1341 ) در تهران شايع شد كه به زودي
زلزله شديدي اين شهر را در هم خواهد كوبيد . مردم هراسان شدندو در آتش به حومه شهر
پناه بردند و مردم در خيابانها و كوچه ها تا صبح به سر بردند ولي زلزله اي نيامد .
. . در سال 1377 نيز در تهران شايع شد كه زمين لرزه شديدي در فاصله 7 تا 17 تير
ماه روي مي دهد كه اساس آن پيشگويي يك شهروند اهل چك بود مي توان پرسيد كه چگونه
در لحظه معيني از زمان ، همه افراد، در مورد نفر يك واقعيت ظاهراً به توافق مي
رسند . چگونه است كه يك فكر مبهم به صورت شايعه در مي آيد بعد كه باور عمومي تبديل
مي شود اين سوالي است كه در هنگام مطالعه مكانيسمهاي شكل گيري و پخش شايعه سعي مي
كنيم به آن پاسخ دهيم
. شايعه پديده اي است كه بر
اساس شنيده ها در زمينه قبلي افكار عمومي شكل مي گيرد و ممكن است از يك خبر ناشي
شود و يا بر پايه هياهو بي اساس بوجود آيد . شايعه از طبيعي ترين پديده هاي رواني
– اجتماعي و يكي از رايجترين شيوه هاي كنش متقابل است با ابعادي گسترده كه جنبه
هاي آن به ويژه در زمانهاي بحراني مثل زمان جنگ ، قحطي و رويدادهاي طبيعي ، حالتي
به مراتب حادتر به خود مي گيرد . و كلاً بيشتر در وضعيتهاي بي هنجاري در جامعه روي
مي دهد . ( ستوده ،            ) تعريف شايعه : شايعه پيامي است كه در
ميان مردم رواج مي يابد ؛ اما واقعيتها آن را تاييد نمي كند . وقتي افراد بسياري
مشتاق خبرگيري از چيزي باشند ؛ ولي قادر به كسب اطلاعات درستي نباشند ، پذيراي
شايعات مي شوند . شايعات اگر تعصبات افراد را تائيد كند و يا نفرتهايشان را توجيه
نمايد . بهتر و بيشتر مي تواند گسترش يابد . در واقع ، شايعه پيامي
است كه به طرز غير رسمي ( معمولاً دهان به دهان ) منتقل مي شود و به موضوعي مربوط
مي شود كه در تحقيق درباره درست بودن يا نادرست بودن آن مشكل است . شايعه معمولاً
شامل اطلاعاتي مي شود كه براي مردم اهميت دارد . البته ممكن است بخشي از شايعه
حقيقت داشته باشد . هر چند مي توان گفت كه اين حكم همواره صادق نيست . شايعه در چه موقعيتهايي
رواج مي يابد ؟ شايعه در موقعيتهايي رواج
مي يابد كه مردم مشتاق خبر باشند ولي نتوانند آن را از منابع موثق دريافت كنند .
هر گاه انسانها علاقمند خبرگيري درباره موضوعي باشند ، به هر نوع اطلاعاتي در اين
باره متوسل مي شوند و سپس آن اطلاعات را در ميان خود پراكنده مي سازند . هنگامي كه واقعيتهاي
اجتماعي به نوعي براي مردم در ابهام و پوشيدگي باقي بماند و رسانه هاي گروهي نيز
سعي در روشن كردن اين واقعيتها نداشته باشند ، زمينه مناسبي براي رواج شايعه به
وجود مي آيد
. در رواج شايعه دو عامل
دخالت دارد
: 1 – اهميت 2 – ابهام 1 – اهميت : علاقه مردم به
موضوع و اهميت داشتن شايعه هم براي گوينده و هم براي شنونده . 2 – ابهام : ميزان ابهام
موضوع ، يعني وجود دو يا چند تعبير از يك موضوع . اين ابهام مي تواند با نبود
اخبار دقيق يا به وسيله برخي تشنجات عاطفي ، كه فرد را مجبور مي كند كه نتواند يا
نخواهد واقعيتهايي را كه در اخبار مطرح شده بپذيرد القاء شود . مثلا در مورد مسابقات
فوتبال شايعه زياد است چون براي مردم اهميت دارد و هم نتايج آن مبهم است و همچنين در
جنگ هم ابهام وجود دارد و هم اهميت بنابراين شايعه زياد است . جهت ايجاد اطمينان
به واقعي بودن شايعه ، غالباً اجزايي از خبر يا ‹‹ هسته اي از حقيقت در ان
گنجانيده مي شود . اما در ضمن
انتقال آن ، مطالب كذب و جزئيات تخيلي آن قدر ديگر بخشها را تحت الشعاع قرار مي
دهند كه واقعيات و كاذبيات از هم قابل تشخيص نسبت . تشخيص دقيق حقيقت نهفته در
شايعه ، و اساساً وجود يا عدم حقيقت در شايعه ، تقريباً هميشه غير ممكن است .