تحقیق مونو گرافي روستاي گرمه

تحقیق مونو گرافي روستاي گرمه

تحقیق مونو
گرافي روستاي گرمه روستاي گرمه پس ازگذشت چند
هزار سال از زمان امپراطوری هخامنشي وساساني هنوز فرهنگ ايران باستان را درخود جاي
داده است كه بارز ترين آن زبان آن دوران مي باشد كه هنوزمردم روستاي گرمه به
آنصحبت مي كننداما مساله اينجاست كه رشدشهرنشيني وآغازمهاجرت روستاييان به
شهر ودركنارآنگسترش راههاي مواصلاتي وگسترش وسايل ارتباط جمعي به خصوص تلویزيون
قالب كهن وديرين روستا گرمه راشكسته است وهرچند مردم روستازبان نياكان خودرا
فراموش نكرده اندولي بسياري از آداب ورسوم دچار تحول شده است وحتي بسياري ازآنهابه
دست فراموشي سپرده شده اند. فهرست
مطالبگرمه   ۱۱-مقدمه:
  ۲۲-بیان
مساله:   ۴۳-اهداف
تحقیق:   ۵۴-روش
تحقیق:   ۶فصل اول:ویژگیهای طبیعی
وجغرافیایی:   ۷۱-۱موقعیت جغرافیایی:
  ۷۳-۱میزان بارش :   ۸۴-۱ باد:
  ۸۵-۱ منابع
خاک:   ۸۶-۱ منابع آب
روستا:   ۹۷-۱ گونه های
گیاهی و جانوری:   ۱۲۸-۱ وضع زمین:
  ۱۵۹-۱ کشاورزی:
  ۱۵۱۰-۱ انواع مختلف خرما :   ۱۸۱۱-۱-ابزار وسایل تولید:   ۱۹۱۲-۱ شکارگاه:   ۲۰فصل دوم:دور نمای تاریخی
  ۲۱فصل دوم: دور نمایی تاریخی
  ۲۲۱-۲ پیشینه
تاریخی:   ۲۲۲-۲ اوضاع سیاسی
منطقه از گذشته تا امروز:   ۲۳۳-۲ آثار و
ابنیه تاریخی:   ۲۶فصل سوم: ویژگیهای انسانی
  ۳۳۱-۳: جمعیت
روستا و حرکات جمعیت:   ۳۴۲-۳ ساخت سنی
و جنسی:   ۳۶۳-۳ وضع
زناشویی:   ۳۶مذهب اهالی روستا:  
۳۷۵-۳ سواد:
  ۳۸۶-۳ گروههای
عمده فعالیت:   ۳۹۷-۳ صنعت
خانگی:   ۴۱۸-۳ مهاجرت
  ۴۲۹-۳ زبان
اهالی روستا:   ۴۳۱۰-۳ کارکرد اقتصادی زنان و مردان:   ۴۵۱۱-۳ مرفولوژی (ریخت شناسی روستا)   ۴۶۱۲-۳ امکانات روستا:   ۴۹۱۲-۳-۱هتل:   ۴۹۲-۱۲-۳ مرکز مخابرات و تلفن:   ۵۰۳-۱۲-۳ آب، برق و گاز:   ۵۱۴-۱۲-۳ مراکز تحصیلی:   ۵۲۵-۱۲-۳ مساجد:   ۵۲۶-۱۲-۳ درمانگاه:   ۵۳۷-۱۲-۳ سایر امکانات روستا:   ۵۴۱۳-۳ انسان شناسی جسمانی اهالی روستا:   ۵۸۱۴-۳ روابط خویشاندوی و خصوصیات آن :   ۵۹۱۵-۳ ساخت روابط اجتماعی روستا:   ۶۱۱۶-۳ ساختار خانواده:   ۶۳فصل چهارم :صنایع دستی
  ۶۵فصل ۵: آداب و رسوم و
اعتقادات   ۶۸بخش اول :مراسم ازدواج
  ۶۹۱-۲-۵ طریقه همسر گزینی:   ۶۹۲-۲-۵ خواستگاری   ۶۹۳-۱-۵ مراسم شیرینی خوران:   ۷۰۴-۱-۵ مراسم عقد:   ۷۱۵-۱-۵ سفره عقد:   ۷۲۶-۱-۵ مراسم ازواج:   ۷۳۷-۱-۵ بررسی نمادین سفره عقد:   ۷۵بخش دوم: زایمان و تولد
نوزاد   ۷۵۱-۲-۵ زایمان:   ۷۵۲-۲-۵ نامگذاری نوزاد:   ۷۷۳-۲-۵ ده روز پس از زایمان :   ۷۸۴-۲-۵ ختنه سوران:   ۷۸۵-۲-۵ دندان درآوردن نوزاد:   ۷۸بخش سوم : مراسم عزاداری
  ۷۹۱-۳-۵ عزاداری برای متوفی:   ۷۹۲-۳-۵ مراسم مذهبی   ۸۰۳-۳-۵ مراسم محرم:   ۸۱۴-۳-۵ مراسم و باورهای خاص:   ۸۵بخش چهارم :جشنها و اعیاد
  ۸۹۱-۴-۵ عید فطر :   ۸۹۲-۴-۵ عید غدیر:   ۹۰۳-۴-۵ مراسم نوروز:   ۹۰فصل پنجم: بازیهای ایام عید
و تابستان   ۹۴بخش پنجم :بازیهای ایام عید
و تابستان   ۹۵بخش ششم: باورهای و
اعتقادات   ۹۷۱-۶-۶- باورهای مذهبی:   ۹۷سفره حضرت خضر:   ۹۸آجیل مشکل گشا:   ۹۸۲-۶-۶ باورهای مرتبط به موجودات فوق طبیعی:   ۹۹روح:   ۹۹آل:   ۹۹جن:   ۹۹لولو:   ۱۰۰۳-۶-۶ باورهای عامیانه:   ۱۰۰فرهنگ خوراکی ها:  
۱۰۲۴-۶-۶ باورهای مرتبط با آب و هوا:   ۱۰۳۵-۶-۶ باورهای مرتبط با پزشکی:   ۱۰۳غذاهای رایج:   ۱۰۴۷-۶-۶ ضرب المثل های رایج:   ۱۰۷فصل ششم: نتیجه گیری  
۱۰۸فصل ۶:نتیجه گیری  
۱۰۹۱-۶ مقدمه:
  ۱۰۹۲-۶ پدیده
مهاجرت:   ۱۱۱۳-۶ پدیده
مهاجرت و تغییرات اجتماعی:   ۱۱۸۴-۶ مهاجرت و
علل فرهنگی:   ۱۲۱۵-۶ مهاجرت و
علل اقتصادی:   ۱۲۳۶-۶ تغییر
ارزش ها و هنجارهای اجتماعی:   ۱۲۵۷-۶ پتانسیل
گردشگری:   ۱۲۸کتابنامه:   ۱۳۲کتابنامه:محسنی، منوچهر، مقدمات
جامعه شناسی، تهران ،نشر دوران ،۱۳۷۶فاستر،جرج،جوامع سنتی و
تغییرات فنی، ترجمه سید مهدی ثریا،نشر کتاب فرا، ۱۳۷۸نیک خلق ،علی اکبر ،جامعه
شناسی روستا،، نشر کلمه،۱۳۷۹عسگری خانقاه، اصغر، مردم
شناسی، ، نشر شب تاب ۱۳۷۳احمد سلطانی، منیره، ژرف
ساخت فرهنگ عامه ایرانی ،تهران نشر روزگار ،۱۳۸۴عناصری ،جابر ،اساطیر و
فرهنگ عامه ایران ،نشر قمری مرند، ۱۳۷۴دروویل ،گاسپار،سفر در
ایران، ، نشر شباویز، ۱۳۶۷بختیاری ،سعید ،اطلس کامل
گیتا شناسی ،انتشارات سازمان جغرافیایی و کارتوگرافی گیتا شناسی، تهران ۱۳۷۵گی رو شده ،تغییرات
اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، نشر نی، ۱۳۸۳. حکمت
یغمایی ،عبدالکریم، بر ساحل کویر نمک، ، تهران ،انتشارات توس. مجموعه اشعار
میرزا یغما گرمه ای .۱-۱موقعیت جغرافیایی:روستای گرمه واقع درشمال
شرقی استان اصفهان ودر حاشیه شمالی کویر نمک قرار دارد .این روستا جزءبخش خور
بیابانک از شهرنائین می باشد و دراطراف روستاهای مهرجان ،عروسان،آب گرم،اردیب
میباشد ودرفاصله ۷۵۵کیلومتری از شهرتهران واقع شده است.برای رفتن به این روستا
باید از مسیر قم ،کاشان،نائین،انارک،خور گذر کرد.موقعیت جغرافیایی روستا در طول
وعرض جغرافیایی ۰۵-۵۳میباشد و دارای ۱۵۴۵متر ارتفاع ازسطح دریا میباشد.۲-۱روستای گرمه دردامنه کوه
جنوبی کوه گرمه واقع گردیده است واز نظرجغرافیایی در منطق حاشیه کویر واقع شده است
ودارای آب وهوای خشک وبیابانی است بدین شکل که در روزبدلیل تابش مستقیم
خورشید،درجه حرارت هوا بسیاربالاست وحتی تا۴۸ درجه سانتیگراد در تابستان میرسد و
در شب هوا بسیار سرد میشود وبادهای کویری بر سردی وخشکی هوا می افزاید وکلا آب
وهوای کویری بر این روستا حاکم است.درزمستان شاهد هوای سرد
وخشک هستیم وبسیار کم برف میبارد۳-۱میزان بارش :از نظر میزانبارش سالیانه
باید گفت این روستا جزءمناطق کم بارش در ایران است به میزان متوسط بارش سالیانه
کمتر ز ۳۰ میلیمتر می باشد. ۴-۱ باد:در طول سال کمتر شاهد وزش
بادهای مدیترانه ای از سمت غرب کشور هستیم که از این مناطق عبور کند،غیر از آن
بدلیل واقع شدن روستا در منطقه کویری شب ها وزش بادهای کویری را که بر سردی و خشکی
هوا می افزاید داریم که از ویژگیهای خاص مناطق کویری می باشد.[۱]۵-۱ منابع خاک:از خصوصیات خاک کویری داشتن
نمک فراوان می باشد که کاشتن هر گیاهی در این خاک منجر به خشک شدن گیاه می گردد
زیرا از یکسو نمک سبب از بین رفتن ریشه و کم آبی و نور مستقیم و شدید خورشید باعث
از بین رفتن بسیاری از گیاهان می شود.[۲]از این رو می توان گفت خاک
کویر ،خاکی فقیر در کشت گونه های مختلف گیاهی است و تنها گیاهانی رشد می یابند که
دارای ریشه های عمیق در خاک برای جستجوی آب و مقاوم در برابر سرما و گرمای شدید
ناشی از اختلاف درجه حرارت در شب و روز کویر باشند.روستای گرمه نیز به طبع
مناطق کویری فاقد زمین مناسب جهت کشاورزی است و تنها زمین قابل کشت در دامنه کوه
گرمه است که بدلیل نزدیکی به آب چشمه و سعی و کوشش اهالی در غنی کردن خاک سبب شده
است که نخلستان بوجود آید که تنها محدود به این ناحیه دامنه کوه می باشد.پس می توان نتیجه گرفت که
منابع خاک روستا جهت کشاورزی و باغداری بسیار محدود است و اراضی لم یزرع بسیار
فراوان می باشد.۶-۱ منابع آب
روستا:روستای گرمه بدلیل واقع شدن
در حاشیه کویر و موقعیت خاص اقلیمی جزء مناطق کم آب و کم بارش ایران و جهان می
باشد و مطابق نواحی داخله ایران از رودخانه خبری نیست.[۳] آنچه
سبب پیدایش و شکل گیری روستا گردیده عامل آب و وجود چشمه ای است که از دل کوه
جوشیده و به پایین می رود که به «چشمه گرمه» نزد اهالی معروف است.[۴]تا سالهای قبل و عدم وجود
راههای ارتباطی مناسب و آسفالته،مردم روستا ملزم به خوردن آب چشمه گرمه بودند، اما
امروز به یاری تکنولوژی راه سازی و تقویت ارتباطات جاده ای مردم از آب بهتری نسبت
به آب چشمه سود می برند.مردم روستا معتقد هستند که
آب «چشمه گرمه» شور است و آب آن را جهت آبیاری درختان نخل استفاده می کنند و کمتر
از ان جهت شرب استفاده می کنند.چند سالی است که آب چشمه
بازیاب که در چند کیلومتری روستای گرمه قرار دارد بوسیله تانکر به روستا منتقل شده
و روستائیان که دارای منبع آب ۲۰۰۰ لیتری در حیاط و یا پشت بام هستند آن را پر می
کنند و مورد استفاده قرار می دهند.به نقل از روستائیان آب
«چشمه بازیاب» طبق اظهار سازمان زمین شناسی از رودخانه زاینده رود سرچشمه گرفته و
دارای کیفیت مناسبی جهت شرب است.روستائیان بابت پر شدن هر
منبع ۲۰۰۰ لیتری آب موجود در خانه مبلغ ۱۲۰۰ تومان پرداخت می کنند اما از آبی سالم
و گوارا استفاده می کنند. 7-1 گونه
های گیاهی و جانوری:روستای گرمه بدلیل مجاورت
با کویر دارای گونه های گیاهی خاص کویر ایران است که از میان می توان به گونه های
تاغ ،بوته قیچ، گیاه تن گز، خار شتر، بوته ریش، ترخ، آویشن،گل گاو زبان ،بادام
کوهی ،خارو، هلندر،ترشو، تره صحرائی، علف مار اشاره داشت.پوشش گیاهی منطقه از نوع
«اگزوفیت »،« تامارلیبک» و «هالوفیت» است که بصورت سوزنی برگ و خاردار هستند.در
زمانی که هنوز مردم از سوخت های فسیلی استفاده نمی کردند از گیاهانی چون تاق، ریس
جهت تولید گرما و تهیه غذا استفاده می کردند.خار شتر جهت تغذیه شتر و
گیاه «تن گز» بدلیل داشتن خار فراوان برای حصار کشی در باغ ها در گذشته مورد
استفاده قرار می گرفت.البته شایان ذکر است که در
گذشته سوخت اصلی مردم، از سوزاندن ساقه و برگ درخت خرما حاصل می شد.از این میان برخی گیاهان در
طب سنتی جایگاه ویژه دارند مانند آویشن (Avishan) گل گاو
زبان و ترخ که برای دردهای مفصلی و عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین گیاه
بسیار بدبویی به نام هنگ که از آن آشی تهیه می کنند که برای شستشوی دستگاه گوارش و
بیماری های مرتبط به آن بسیار موثر است. از سایر گیاهان دارویی می توان به چز
(chaz) ،انگورتور (towrah) ،مدکی (madki) ،پونه
،کانسی ،شیرو ،ترشو اشاره داشت.[۵]تمامی گیاهان فوق بصورت
خودرو در بیابان می باشند و جزء پوشش گیاهی منطقه محسوب می شوند و نکته جالب آنکه
چند سالی است مردم و جهاد کشاورزی اقدام به کاشت گیاه تاق در بیابان برای جلوگیری
از حرکت شن های روان نموده اند که این امر سبب تثبیت خاک نخلستان می گردد.الف: حیوانات اهلی:
بز،گوسفند، شتر ،گاو ،الاغ ،مرغ و خروس.ب) پرندگان: گنجشک که در
گوش محلی به آن دیزی (Dizi) گویند.از سایر پرندگان کبک ،تیهو،
سار، دم جنبانک، مرغ انجیر خوار، کلاه بسر( هدهد) کلاغ سیاه، شاهین ،کبوتر، مرغ
حق، چهرو(نوعی بلبل) ،پرستو ،جغد، خفاش و شب پره.ج)درندگان: شغال،پلنگ،یوز،
کفتار، روباه، گرگ، سیاه گوش.د)خزندگان: انواع مارهای
سمی شامل تیرمار ،سگ مار ،سبح مار و مار سیاه.هـ)سایر حیوانات: بزکوهی،
قوچ، آهو، خرگوش ،موش خرما،خار پشت و لاک پشت.ی) انواع حشرات: سوسک، عقرب
زرد و سیاه و دورگه، انواع پروانه، انواع مورچه زرد و سیاه، انواع ملخ ،سفار و
(کفشدوزک) ،انواع زنبور، انواع کنه ،انواع عنکبوت، انواع مگس و انواع پشه[۶]۸-۱ وضع زمین:بدلیل عدم مرغوبیت جنس خاک،
نمی توان گونه های متنوعی از گیاهان و درختان را در منطقه به بار آورد و کشت خرما
در چنین منطقه ای که دارای خاک رملی و ماسه ای است کار بسیار دشواری است و یافتن
چند متر زمین مناسب کشت کار بسیار دشواری است.۱۰-۱ انواع مختلف خرما :در روستای گرمه چند گونه از
درخت خرما کاشت شده است که شامل:خرمای کرمانی، خرمای خارک،
خرمای خدشکن، خرمای خوش کر، خرمای روکیشه، خرمای تخم بم می باشد.خرمای کرمانی سیاه، درشت و
پر شهد می باشد و خرمای به رنگ قهوه ای روشن و خشک است.خرمای خوش کر در زبان مردم
روستا به معنای خوشمزه است و خرمای رو کیشه زرد و درشت است و تعداد درخت آن اندک
است.خرمای  زارش به دلیل
ریز بودن غذای گوسفندان و سایر چارپایان است و همچنین با جوشاندن آن از آن شیره
خرما تهیه می کنند.خرما تخم بم به رنگ سیاه و
قرمز است و هم درشت دارد و هم ریز.خرمای خد شکن خرمایی زرد
رنگ است و ریزتر از خرمای کرمانی است و زیاد شیره و شهد ندارد در کل می توان گفت
که از میان گونه های مختلف موجود در روستا ،خرمای قصب و کرمانی بسیار پر شهد یا
شیره است.[۱۱]۱۱-۱-ابزار وسایل تولید:بدین شکل سنتی تولید در
روستا که بیشتر منحصر به تولید خرما در نخلستان می گردد ابزار مورد استفاده محدود
است که از آن میان می توان به اره دستی با دندانه های درشت اشاره داشت که برای
بریدن شاخه های اضافی درخت نخل مورد استفاده قرار می گیرد، بیل، داس، کلوخ کوب، شن
کش، و پارو نام برد .[۱۲]همچنین می توان به طناب قطور و محکمی که افراد هنگام
برداشت خرما به دور کمر می بندند و به بالای درخت می روند اشاره داشت .از جمله ابزارهای مهم دیگر
زنبیل هایی بزرگ و کوچک هستند که به آنها«آشار» و «دولنده» گفته می شود که به
منظور جمع آوری خرما مورد استفاده قرار گرفته که از جنس لیف خرما هستند.[۱۳]۱۲-۱ شکارگاه:روستای گرمه بدلیل مجاورت
با دشت های کویری محل مناسبی برای شکار و شکارگری می باشد زیرا دشت های کویری
بدلیل وسعت فراوان و فقر پوشش گیاهی چشم انداز گسترده ای را به شکارچی برای دیدن
شکار می دهند از این رو در روزهای تعطیل و بیکاری بسیاری از افراد و بخصوص جوانان
و افراد مهاجری که به روستا برای تفریح باز می گردند به شکار می روند و به وسیله
تفنگ ساچمه ای و دولول به شکار کبک و خرگوش که در دشت فراوان دیده می شود می
پردازند.باید گفت که انگیزه شکار
برای شکارچیان بیشتر خوشگذرانی و گذران وقت است و نه تهیه گوشت شکار.فصل دوم: دور نمایی تاریخی۱-۲ پیشینه
تاریخی:در گذشته دور(قبل از ورود
اسلام به ایران) جاده ای از ورامین به سمنان می رفت و از آنجا به محلی به نام خندق
که بر سر راه جاده ابریشم بود و یک توقفگاه برای کاروانهای عبوری بود که از منطقه
جندق تا سمنان حدود ۲۰۰ کیلومتر راه بود.از منطقه خندق به منطقه
جرمق (گرمه کنونی) جاده ای بطول ۶۰ کیلومتر راه بود .روستای جرمق پس از ورود اسلام
به ایران در زبان عربی تبدیل به گرمه شد که معرب همان «جرمق» است و جرمق واژه ای
در زبان پهلوی است.می توان استنباط کرد بدلیل
آب و هوای گرم روستا و وجود اصطلاح «گرمای خرما پزون» در فرهنگ عامه روستا، نام
روستا (یعنی گرمه) از اقلیم منطقه نشأت گرفته است.بنابر گفته پیران روستا و
مستندات باستانی این روستا دارای قدمت چند هزار ساله دارد و نام پهلوی روستا
(جرمق) دلیلی بر این مدعا است.[۱۴]در دوره قاجاریه جندق و
بیابانک را قرای سبعه می گفتند و بنا به نوشته اعتماد السلطنه در مرآت البلدان این
قراء عبارت بودند از :جندق، فرخی، خور، بیاذه،اردیب، مهرجان و گرمه که کار مردمان
آن شتر داری ،دامپروری و زراعت است.[۱۵]ژنرال مک مرگور در سال ۱۸۷۵
میلادی از خور به سمت طبس پیش رفت و در مورد خور می نویسد: بیابانک از بخش های
سمنان است و مرکز آن خور است که ده روستا دارد: خور، جندق، فرخی ،گرمه ،بیاذه،
اردیب، ایراح و مهرجان.در سال
۱۸۸۱ ستوان استوارت به خور امد و از راه کویر چاه مجی به خراسان رفت و آلفونس
گابریل می نویسد وی از روستای «گرمه» بازدید کرد.