جزوه ایمنی شناسی،قارچ شناسی ،ویروس شناسی

جزوه ایمنی شناسی،قارچ شناسی ،ویروس شناسی

جزوه ایمنی شناسی،قارچ
شناسی ،ویروس شناسی فهرست مطالب فصل اول:آنتی ژن ………………………………………………………………………………………………………….18 تعریف آنتی ژن
:……………………………………………………………………………………………………………….18-انواع آنتی ژن ازنظرمنشأ
…………………………………………………………………………………………………….
18-ماهیت وجنس آنتی
ژن………………………………………………………………………………………………………
18-ویژگی هاي ایمونولوژیک یک
مولکول آنتی ژن
……………………………………………………………………………….18-اپی
توپ……………………………………………………………………………………………………………………..19-انواع اپی توپ ها از نظر
ساختمانی
……………………………………………………………………………………………19-پاسخ علیه یک 21
…………………………………………………………………………………………………………..AGعوامل مؤثربر
ایمونوژنیسیته :
………………………………………………………………………………………………….21انواع ادجوان……………………………………………………………………………………………………………………25فصل دوم : مجموعه اصلی
سازگاري بافتی وعرضه آنتی
ژن……………………………………………………………..31 فصل اول:آنتی ژنAntigen تعریف آنتی ژن : آنتی ژن مولکولی است که
می تواند به طور اختصاصی به گیرنده سلول TCR )T ) یا گیرنده سلول
BCR) B ) متصلشود. – انواع آنتی ژن ازنظر منشأ آنتی ژن می تواند داراي
منشأ داخلی ( انروژنوس) یا داراي منشأ خارجی ( اگزوژنوس) باشد . ازآنتی ژن هاي
داراي منشأداخلی می توان به آنتی ژن
هاي تومورال واز آنتی ژن هاي داراي منشأ خارجی می توان به آنتی ژن هاي
میکروارگانیسمها اشاره کرد . – ماهیت وجنس آنتی ژن آنتی ژن ها معمولاً
مولکولهاي بزرگ وداراي ساختارپیچیده هستند وتوسط سیستم ایمنی بدن بعنوان مولکولهاي
بیگانـهیا غیر خودي تلقی می شو
ند . اولین ویژگی از یک آنتی ژن که مورد شناسایی سیستم ایمنی قرار می گیرد شکل
فضاییآن است نه ماهیت
فیزیکوشیمیایی آن
. آنتی ژن مجموعه اي است از
ترکیبات آلی شامل پرویئین ، قند ، چربـی واسـید نوکلئیـک ولـیکن آنتـی ژن هـا
عمـدتاًپروتئینی یا پلی ساکاریدي
و( قند ) ، هستند وبخش عمده یک مولکول آنتی ژن را پروتئین تشکیل می دهد . – ویژگی هاي ایمونولوژیک یک
مولکول آنتی ژن 1- آنتی ژنیسیته
( Antigenicity ) : به معناي توانایی یک مولکول دراتصال
اختصاصی به TCR یا BCR
است . 2- ایمونوژنیسیته
( Immunogeniticity ) : به معناي توانایی یک مولکول در
تحریک پاسخ ایمنی اختصاصی اسـت. براي اینکه یک مولکول
بتواند داراي این ویژگی باشد ( ایمونوژن باشد) باید بتواند به گیرنده هاي آنتی ژنی
لنفوسیت هامتصل شود(بایدAg باشد ) بنابراین می توان
گفت هرمولکول ایمونوژن ، الزاماً یک آنتی ژن اسـت ولـیکن یـک مولکـولآنتی ژن ممکن است
ایمونوژن نباشد .بعبارت دیگر آنتی ژنیسیته شرط ایمونوژنیسیته اسـت ولـی
ایمونوژنیسـیته شـرطآنتی ژنیسیته نمی باشد .
ضمناً ایمونوژنیسیته ویژگی ذاتی یک مولکول نیست وبه ویژگی ها وشرایط بیولوژیـک
میزبـانوابسته است . 3- آلرژنیسیته
( Allergenicity) : به معناي توانایی یک مولکول درتحریـک
پاسـخ سـلولهاي TH2 وتولیـد تمایز بازوفیل ها و مست
سل ها وائوزینوفیل ها می باشد . همانطورکه ذکر شد یک آلرژن می تواند بطوراختصاصی
پاسخایمنی راتحریک کند ،
بنابراین یک آلرژن حتماً داراي ویژگی هاي آنتی ژنیسیته وایموژنیسیته می باشد . 4- تولرژنیسیته
( Tolergenicity ) : به معناي توانایی یک مولکلول درالقاء
بی پاسخی اختصاصی سیستم ایمنی میباشد بعبارتی یک مولکلول
تولرژن فاقد ویژگی ایمونوژنیسیته می باشد . – اپی توپ لنفوسیت ها نمی توانند
باکل یک مولکول ، میان کنش انجام دهنـد . بلکـه بواسـطه شناسـایی نـواحی کـوچکتر
از یـکمولکول آنتی ژنیک که اپی
توپ نامیده می شوند باآن مولکول ، میان کنش انجام می دهند . بعبـارت دیگـر ، اپـی
تـوپکوچکترین واحد آنتی ژنیک یک
مولکول است که توسط سیستم ایمنی شناسایی می شود . اپی تـوپ هـا تحـت عنـوانهاي شاخص هاي آنتی ژنیک ( Antigenic determinants ) ونقاط فعال ( Active regions ) یک
مولکول آنتـیژن نیز خوانده می شوند .
علیه یک نوع اپی توپ ، یک نوع سلول T ، یک نوع سلول B ویک نوع آنتی بادي
( مونوکلونال) ایجادمی شود .بعبارت دیگر
، هر اپی توپ خاص ، منجربه تحریک پاسخ مونوکلونال سیستم ایمنی می شود. برحسب جنس مولکول آنتی ژن
، اپی توپ می توند محصول کنارهم قرار گرفتن چند آمینواسـید یـا چنـد مونوسـاکاریدباشد .اگر درساختار یک
اپی توپ خاص ، تغییري ایجادشود پاسخ ایمنی نیز علیه این اپی توپ ، تغییر خواهدکرد . – انواع اپی توپ ها از نظر
ساختمانی 1-اپی توپ خطی ( ترتیبی ،
پیوسته ، غیرفضایی) : دریک آنتی ژن پروتئینی ، دراثر درکنـارهم قـرار گـرفتن چنـدآمینو اسید براساس
ساختمان اول ، اپی توپ هاي خطی تشکیل می شوند . به عبارتی دیگر می توان گفت ترتیب
کـدونهاي موجود در ژن هر
پروتئین ، تعیین کننده اپی توپ هاي خطی آن پر وتئین می باشد . تنها پیوندهاي تشکیل
دهندهاپی توپ هاي خطی ،
پیوندهاي پپتیدي هستند که بین آمینو اسیدها تشکیل می شوند وساختمان اولیه هـر پـروتئین
راتشکیل می دهند . این اپی
توپ ها به رناتوراسیون وهر عامل تخریب کننده آرایش ها ي فضایی مقاوم هستند (
حـرارتوبرخی آنزیم ها ) ، یعنی
با دناتوراسیون یک پروتئین ، این اپی توپ ها از بین نمی روند. در یک آنتی ژن پلی
ساکاریدينیز این توپ هاي پیوسته
دراثر درکنارهم قرار گرفتن چندمونوساکارید ایجاد می شوند . عوامل مؤثر بر
ایمونوژنیسیته
: 1- بیگانگی : از آنجا که
براي ایجاد یک پاسخ ایمنی علیه یک مولکول ، درمرحلـه اول بایـد ایـن مولکـول
بعنـوان یـکترکیب بیگانه ( غیر خودي
) شناسایی شود ، می توان گفت بیگانگی مهم ترین عامـل وشـرط اول ایمونـوژن بـودن
یـکترکیب است . ترکیباتی که
بخشی از بدن یک فرد می باشند ،معمولاً براي اوایمونوژن نمی باشند ولی براي فرد
دیگر مـیتوانند ایمونوژن باشند .
هرچه ارتباط تکاملی بین دوفرد یا دوگونه کمتر یا بعبارت دیگر فاصله فیلوژنیک آنها
بیشتر باشد.  ترکیبات آنها براي یکدیگر
داراي ایمونوژنیسیته بیشتري است. بعنوان مثال باتزریق سرم آلبومین گاوي (BSA ) از یـکگاو به گاودیگر ، پاسخ
ایمنی قابل ملاحظه اي تحریک نمی شود درحالیکه درصورت تزریق BSA به خرگوش ، متعاقبـاًیک پاسخ ایمنی شدید ،
برانگیخته می شود . همچنین درصورت تزریق BSA به مرغ ، پاسخ ایمنـی بسـیار شـدیدتر
ازحالتی است که آن را به
گوسفند یا بز تزریق کنیم
. برخی ترکیبات که درطول
تکامل ساختار خود را حفظ کرده اند ( کلاژن وسیتوکروم C) داراي ایمونوژنیسیته اندکی بینگونه هاي مختلف می باشند . بعضی اجزاء خودي بدن
مانند اسپرمها ، بافت قرنیه وکندروسیت ها بعلت دور بودن از دسترس سیستم ایمنـی (
جـداییآناتومیک ) براي سیستم
ایمنی، بیگانه تلقی می شوند واگر این ترکیبات به خود فردي کـه از اوگرفتـه شـده
انـد تزریـقشوند می توانند منجربه
بروز پاسخ ایمنی شوند . همچنین اگر در اثر آسیب ، بخشی از بدن که دور از دسـترس
سیسـتمایمنی قرار داشته است در
دسترس سیستم ایمنی قرار بگیرد ، علیه این بخش ها پاسخ ایمنی ایجاد خواهد شد. این
آنتیژن ها را Sequestered می نامند
. 2- اندازه ووزن مولکولی :
باافزایش وزن مولکولی ، میزان ایمونوژنیسیته نیز افزایش می یابـد . بعنـوان مثـال
بهتـرینایمونوژن هاداراي وزن
مولکولی حدوداً صدهزار دالتون هستند . عموماً ترکیبات بـا وزن مولکـولی بـالاي ده
هـزار دالتـونایمونوژن، ترکیبات باوزن
مولکولی بین چهارهزار تا ده هزار دالتون ایمونوژن ضعیف وترکیبـات بـاوزن مولکـولی
کمتـر ازدالتون، غیر ایمونوژن می
باشند. بعنوان مثال ، آلبومین ، سم کزاز ودیفتري داراي وزن مولکولی بالا وایمونوژن
هاي قـوي، انسولین وACTH ایمونوژن هاي ضعیف
وپنی سلین ، پروژسترون وآسپیرین غیر ایمونوژن می باشند . 3- بارالکتریکی : ازآنجا که
ماهیت پیوندهاي ایجاد شده بین آنتی ژن وآنتی بادي ، غیرکووالان والکتروسـتاتیک
اسـتوبه منظور تشکیل این
پیوندهاوجود بارالکتریکی درمولکول آنتی ژن ضروري است وهمچنین بـه دلیـل دردسـترس
قـرارگرفتن اپی توپ هاي باردار
درمحیط آبی – که عموماً واکنش هاي آنتی ژن وآنتی بادي دراین محیط ها انجام می
شـوند– باافزایش بارالکتریکی یک
ترکیب ، ایمونوژنیسیته آن نیز افزایش می یابد . 4- عدم یکنواختی
( Heterogeneity ) وپیچیدگی هاي شیمیایی : هر چه
زیرواحـدهاي سـازنده یـک ترکیـب ،متنوع تر باشند
ایمونوژنیسیته آن نیز بیشتر می شود . بعنوان مثال هتروپلیمرها ( ماننـد پلـی
پپتیـدهاي حـاوي آمینـواسیدهاي متنوع ) داراي
ایمونوژنیسیته بیشتري نسبت به هموپلیمرها ( مانند یک پپتید سنتتیک شامل یک
آمینواسید )ایمنی  هستند. همچنین باافزودن
آمینواسیدهاي حلقوي مثل تیروزین وفنیل آلانین، ایمنی زایی کوپلیمرها افزایش می
یابد زیراعدم یکنواختی وپیچیدگی شیمیایی
ساختار را افزایش می دهد( آمینواسیدها عمدتاً غیرحلقوي هستند