دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق عقل

دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق عقل

عنوان: دانلود مبانی نظری
و پیشینه تحقیق عقلفرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 27فصل دوم مبانی نظری، پیشنه
تحقیق و ادبیات تحقیقهمراه با رفرنس نویسی و
پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل خارجی و داخلی متغیرهای تحقیقمنابع کامل قسمتی از متن:مفهوم عقلدر کتاب های معروف لغت عرب ،
واژه ی عقل در معانی قلب ، تمیز ، تأمّل ، قلعه و حصن ، دیه ، قوّه و
استعدادی که با آن آگاهی و علم تحقق می یابد ، ذکر شده است . ( احمدبن فارس
، 1404ق ، ج 4، صص 71-70) . به علاوه عقل به عنوان وسیله ی تفکّر و
استدلال و ترکیب تصوّرات و تصدیقات آمده است . عقل در زبان عربی از حیث
مفهوم ، با عِقال تناسب دارد . ( فراهیدی ، 1414 ق ، ج9، ص253). و عِقال به
معنای زانو بندِ شتر ( ابن منظور ، 1416 ق، ج 9، ص327). بندی است که به
وسیله ی آن شتر سرکش بسته و طغیانگری اش مهار می شود ، و از این جهت عقل
نامیده شده است که سر کشی غرایز و هوس ها بند می نهد و زانوی غضب و شهوت
سرکش را می بنددو عِقال می کند ( جوادی آملی ، 1370، ص 70) . راغب در
المفردات می نویسد : « اصل عقل ، امساک و نگهداری وضع چیزی است و به دو چیز
گفته می می شود : اوّل ، به قوّه ای که آماده قبول دانش است که اگر انسان
نداشته باشد ، تکلیف از او ساقط است . دوم ، به عملی که انسان به وسیله این
قوّه کسب می کند و این همان چیزی است که قرآن کافران را به خاطر تعقّل
نکردن ، مذمّت کرده است» ( مرزوقی و صفری ، 1386) . معنای واژه عقل به
اختصار چنین است :« نیروی تشخیص و باز شناخت حق از باطل در قلمرو
شناخت های نظری ، و خیر از شر در قلمرو شناخت های عملی ، و بازدارنده از
سیئات و سوق دهنده به حسنات » ( بهشتی ، 1389، ص 89).در قرآن کریم واژه عقل
به کار نرفته است ولی مشتقّات فعلی آن فراوان به کار رفته است . چنان که
در قرآن فعل « تَعقِلون »3 مرتبه ، فعل « یَعقِلون »2 مرتبه ، فعل «
یَعقِلُ » 1 مرتبه ، فعل « نَعقِلُ »1 مرتبه و بالاخره فعل « عَقَلوه » نیز
1 مرتبه ، به کار رفته است . در مجموع مشتقّات فعلی عقل ، 49 مرتبه در
قرآن به کار رفته است . علّامه طباطبایی درباره علّت به کار نرفتن واژه
‘عقل’ در قرآن فرموده: « گویا لفظ عقل به معنای معروف امروزی از اسم های
مستحدث بالغلبه است به همین دلیل در قرآن به شکل اسمی استعمال نشده است ». (
رفیعی ، 1385) در المنجد ، عقل به معنای « درک » آمده است و عقل به عنوان
نور رحمانی در نظر گرفته شده است که نفس با آن اموری را درک می کند که با
حواس ادراک نمی کند ( المنجد ، ص52، به نقل از مرزوقی و صفری ، 1386).فیروز
آبادی در قاموس المحیط می گوید : عقل نوری روحانی است که به وسیله آن نفس
انسان ، علوم ضروری و نظری را به دست می آورد ( فیروز آبادی ، 1991 م ، ص
9520؛ به نقل از ناصح و ساکی ، 1387) .علّامه مجلسی در بحار الانوار ( جلد
1) در بیان معانی اصطلاحی عقل می نویسد ، عقل در اصطلاح به امور زیر اطلاق
می گردد : عقل عبارت است از قوّه ادراک خیر و شر و سبب تمییز بین آن دو ، و
به وسیله عقل می توان اسباب امور را شناخت و به آنها معرفت پیدا کرد و هم
چنین به چیزهایی که به عقل منجر می شود و یا از دستیابی به عقل مانع می شود
، معرفت یافت و عقل بدین معنا ملاک تکلیف و ثواب و عقاب است .عقل قوّه ای
است که مردم آن را برای نظم دادن به امور زندگانی خویش به کار می برند . پس
اگر موافق قانون شرع بوده و شارع آن را نیکو شمرده باشد ، « عقل معاش »
نامیده می شود ؛ امّا اگر در امر باطل و حیله ای فاسد به کار رود ، شرع
مقدّس آن را « شیطنت» می نامد .