دیوان سالاری در عصر شاهرخ تیموری

دیوان سالاری در عصر شاهرخ تیموری

پایان نامه دیوان سالاری در عصر شاهرخ تیمورینوع فایل: wordقابل ویرایش 140 صفحهپایان نامه برای دریافت کارشناسی ارشد(M.A)گرایش:تاریخ ایران اسلامیچکیده: موضوع
پژوهش حاضر«دیوانسالاری در عصر شاهرخ تیموری»می باشد.که در چارچوب نظریه
(محمدعلی همایون کاتوزیان و ماکس وبر)مورد بررسی قرار گرفته است.روشی
که در این پژوهش مورد نظر بوده،روش«قاعده مندی علّی»می باشد،که در این روش
چند فرضیه از پیش تعیین می گردد سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و در
نهایت نظریه اصلی به دست می آید سوال اصلی پژوهش مزبور،نحوه ساختار سازمانی
و کارکردهای اساسی دیوانسالاری در عصر شاهرخ می باشد.این پژوهش در 5فصل سامان بندی شده است که به ترتیب ذیل می باشد:1- کلیات پژوهش2- برآمدن تیموریان3- ساختار سیاسی و فرهنگی- اجتماعی ایران در عصر شاهرخ4- نگاهی کوتاه به نظام دیوانی ایران تا روی کار آمدن تیموریان5- ساختار،نهادها و کارکردهای نظام دیوانی ایران در عصر تیموریان تا پایان سلطنت شاهرخ6- نتیجه گیریاز
مطالبی که در کل پژوهش عنوان گردید چنین برمی آید که شاهرخ نقش خیلی مهمی
در پیشرفت دیوانسالاری داشته است و تمامی تلاش خود را صرف رشد و اعتلای علم
و فرهنگ و هنر نمود که این به نوبه خود باعث گسترش نظام دیوانی در این عصر
گردید.و در این زمینه او از دیوانسالاران ایرانی که دارای تبحر فراوان
بودند در اداره حکومت استفاده کرد و توانست یک آرامش نسبی در ایران برقرار
سازد.کلید واژه های پژوهش حاضر عبارتند از: شاهرخ تیموری،دیوانسالاری،دیوان اعلی، دیوان جغتائیمقدمه: کتاب
تاریخ شکوهند ایران را ورق می زنیم و در صفحات سده نهم هجری نظر می افکنیم
و در این تأمل باز می بینیم که چگونه ایرانی مسلمان،سخت کوش و رنجیده در
حالی که از یورش امیر تیمور گورکان زخمها دیده در این فاجعه هستی اش به
یغما رفته هنوز سرفراز ایستاده و با فرهنگ بالنده خویش به تیموریان
تاتارمنش تمدن و فرهنگ ایرانی آموخته است.وقتی شاهرخ بر مسند قدرت نشست بعد
از پنج سال که از مرگ تیمور گذشت توانست به عنوان سلطان مطلق،حکومت سرزمین
ایران را بین خود و فرزندان و یاران خویش که در مقابل او سر تعظیم فرود
آورده بودند تقسیم کند. شاهرخ در حکومت خود از دیوانسالاران ایرانی استفاده
کرد.روی هم رفته دودمانهایی که به نیروی شمشیر بر جامعه ایران چیره می
شدند به دلیل بهره مند نبودن از توانائیهای دیوانی معمولاً تشکیلات دیوانی
را در اختیار مأمورین محلی قرارمی دادند.در این میان ایرانیان که میزبان
مهمانهای ناخوانده بودند،خود دارای تخصص بودند این مطلب قابل توجه می باشد
که در دیوانسالاری تمایل موروثی شدیدی وجود داشت و همین امر در تشکیلات
دیوانی نوعی تداوم ایجاد می کرد ایرانیان مردمی فرهنگ دوست و متمدن بودند
در دوران شاهرخ وضعیت مردم روز به روز با توجه به اهمیت دادن شاهرخ به
فرهنگ و تمدن بهبود یافت.شهرهایی چون هرات،مرو،سمرقند شکوه و عظمت و رونق
فراوان یافتند شاهرخ عمران و آبادی را وجهه همت خویش قرار داد و به فرهنگ و
هنر اعتنایی جدی داشت.تاریخ دیوان حکومتی در حوزه سرزمینهای اسلامی در دهه
های اخیر در چارچوب تحقیقات پیوسته توجه زیادی به خود جلب کرده است تا حدی
که حتی از وقایع سیاسی صرف نیز تطور فرهنگی در مد نظر گرفته می شود و جهات
تشکیلاتی حیات حکومتی هم بویژه توجه را به خود معطوف می دارد.از دید تاریخ
سیاسی،بایستی طبیعتاً دیوان حکومتی در مرکز ثقل علاقه و توجه قرار گیرد یک
بار به عنوان وسیله قدرت سیاسی و بار دیگر به عنوان محل پیدایش یکی از
مهمترین رده های منابع تاریخی.فهرست مطالب:فصل اول: کلیات1-1- مقدمه2-1- بیان مسأله3-1- اهمیت پژوهش4-1- اهداف پژوهش5-1- پیشینه پژوهش6-1- سوالات پژوهش7-1- فرضیه های پژوهش8-1- چارچوب نظری9-1- حدود و نکته تمرکز10-1- مفاهیم پژوهش11-1- سازماندهی پژوهش12-1- روش تحقیق13-1- ابزار گردآوری اطلاعات14-1- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات15-1- بررسی منابع1-15-1- منابع اصلی2-15-1- پژوهشها و مطالعات جدیدفصل دوم: برآمدن تیموریان1-2- اوضاع سیاسی ایران درآستانه تشکیل حکومت تیموریان1-1-2- تشکیل سلسله تیموریان در ایران2-1-2- تیمور گورکانی و فتوحات او3-1-2- ستیزه های جانشینی بعد از مرگ تیمور2-2- فرمانروائی شاهرخفصل سوم: ساختار سیاسی و اجتماعی- فرهنگی ایران در عصر شاهرخ1-3- ساختار سیاسی و ارگانهای حکومت مرکزی در عصر شاهرخ2-3- ساختار اجتماعی ایران در عصر تیموریان3-3- ساختار فرهنگی ایران در عصر شاهرخ تیموری1-3-3- عوامل مؤثر در رشد و گسترش ساختار فرهنگی1-1-3-3- گرایش به ایجاد آرامش و امنیت2-1-3-3- گرایش از نظامی گری به فرهنگ در عصر شاهرخ2-2-3- حامیان عرصه های مختلف فرهنگی1-2-3-3- شاهرخ2-2-3-3- شاهزادگان3-2-3-3- زنان خاندان سلطنتی3-2-3-3- وزیران3-3-3- مکتب هراتفصل چهارم: نگاهی کوتاه به نظام دیوانی ایران تا روی کارآمدن تیموریان1-4- دیوانیان2-4- تشکیلات دیوانی ساسانیان3-4- سازمان دیوان در دوران اسلامی4-4- تشکیلات دیوانی در عصر امویان و عباسیان5-4- تشکیلات دیوانی سامانیان6-4- تشکیلات دیوانی آل بویه7-4- تشکیلات دیوانی غزنویان8-4- تشکیلات دیوانی سلجوقیان9-4- تشکیلات دیوانی خوارزمشاهیان10-4- تشکیلات دیوانی مغولانفصل پنجم: ساختار،نهادها و کارکردهای نظام دیوانی ایران در عصر تیموریان تا پایان سلطنت شاهرخ1-5- دیوانسالاری در عصر تیمور2-5- دیوانسالارن ایرانی2-1-5- جغتائیان و جایگاه اجتماعی آنان2-5- دیوانسالاری در عصر شاهرخ1-2-5- ساختار دیوان ایرانی2-2-5- نهادهای دیوان ایرانی و کارکردهای آن(نهاد وزارت،نهاد صدرات،نهاد قضاوت، نهاد شیخ الاسلامی3-2-5- کارگزاران دیوان ایرانی(وزراء،صدور،قاضیان،شیخ الاسلامها،وقایع نگاران، منشیان و مورخان)1-3-2-5- وزیران عصر شاهرخ1-1-3-2-5- سلسله مراتب قدرت سیاسی،اقتصادی و اجتماعی وزیران2-3-2-5- صدور(عصر شاهرخ)1-2-3-3-5- سلسله مراتب قدرت سیاسی و اقتصادی و اجتماعی صدور3-3-2-5- قاضیان عصر شاهرخ1-3-3-2-5- سلسله مراتب قدرت سیاسی،اقتصادی و اجتماعی قاضیان4-3-2-5- شیخ الاسلامها1-4-3-2-5- سلسله مراتب قدرت سیاسی،اقتصادی و اجتماعی و مذهبی شیخ الاسلامها5-3-2-5- وقایع نویسان و مورخان،منشیان و وقایع نگاران1-5-3-2-5- سلسله مراتب پایگاه اجتماعی مورخان،منشیان و وقایع نگاران3-5- دیوان جغتائی1-3-5- ساختار دیوان جغتائی2-3-5- نهادها و مناصب دیوان جغتائی و کارکردهای آن3-3-5- کارگزاران دیوان جغتائی1-3-3-5- مناصب ایالتی1-1-3-3-5- داروغه2-1-3-3-5- کوتوال3-1-3-3-5- محصل4-1-3-3-5- تمغاچی2-3-3-5- مناصب حکومت مرکزی1-2-3-3-5- مهردار2-2-3-3-5- خازن چی3-2-3-3-5- یارغوچی3-3-3-5- مناصب درباری1-3-3-3-5- قورچی2-3-3-3-5- قوشچی3-3-3-3-5- اختاچی4-3-3-3-5- بوکول(بکاول)5-3-3-3-5- باورچی6-3-3-3-5- سوچی4-3-3-5- مناصب نظامی1-4-3-3-5- امیرالامرا2-4-3-3-5- تواچی3-4-3-3-5- یورت چی4-4-3-3-5- یساول4-5- مقایسه دیوانسالاری مغولان و تیموریاننتیجهضمیمهمنابع ومآخذچکیده به انگلیسیمنابع و مأخذ:1. آن لمبتون،1372،تداوم و تحول در تاریخ میانه ایران،ترجمه یعقوب آژند،تهران: انتشارات نی.2. آربری،1371،ادبیات کلاسیک ایران،ترجمه اسدالله آزاد،تهران:آستان قدس رضوی3. ابن بطوطه،1353،سفرنامه ابن بطوطه،ترجمه محمدعلی موحد،تهران:بنگاه ترجمه و نشر کتاب4. ابن عربشاه،1356،عجائب المقدور فی اخبار تیمور؛ترجمه محمدعلی نجاتی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.5. اشپولر،برتولد،1365،تاریخ مغول در ایران،ترجمه محمود میرآفتاب،تهران: طوس.6. اقبال آشتیانی،عباس،1376،تاریخ مغول و اوایل ایام تیموری،تهران:نامک.7. اوکین،برنارد،1386،معماری تیموری در خراسان،ترجمه علی آخشینی،مشهد:بنیاد پژوهشهای اسلامی.8. بارتولد،1353،ترکستان نامه،ج1،ترجمه کریم کشاورز،تهران:انتشارات بنیاد فرهنگی ایران.9. بازیل گری،1369،نقاشی ایران،ترجمه شروه عربعلی،تهران: عصر جدید.10. بوات،لوسین،1384،تاریخ مغول و تیموریان،ترجمه محمود بهفروزی، تهران: آزادمهر.11. بوسه،هریبرت،1367،پژوهش در تشکیلات دیوان اسلامی،ترجمه غلامرضا ورهرام، تهران:مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.12. بیانی،شیرین،1345،تاریخ آل جلایر،تهران:انتشارات دانشگاه.13. بیهقی،ابوالفضل،1356،تاریخ بیهقی،به کوشش علی فیاض،مشهد:انتشارات دانشگاه علوم انسانی.14. باسورث کلیفورد،ادموند، 1362،تاریخ غزنویان، ترجمه حسن انوشه،تهران: امیرکبیر.15. پیگالوسکایا،و،و دیگران،1345،تاریخ ایران از دوره باستان تا پایان قرن هجدهم میلادی،ج2،ترجمه کریم کشاورز،تهران:پیام.16. تاکستن،حیدر،درال،راکسبورد و دیگران،1384،تیموریان،ترجمه یعقوب آژند، تهران:مولی.17. تاریخ تیموریان«به روایت کمبریج»،1382،ج6،ترجمه یعقوب آژند،تهران: انتشارات جامی.18. جعفریان،رسول،1342،تاریخ ایران اسلامی،ج2،تهران:مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.19. جی،آل بویل،1366،تاریخ ایران کمبریج،از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، ترجمه حسن انوشه،تهران:امیرکبیر20. حاجی بن نظام عقیلی،سیف الدین،1337،آثار الوزراء،تصحیح و تعلیق میرجلال الدین حیشی از ارموی،انتشارات دانشگاه تهران.21. حافظ ابرو،1372،زبده التواریخ،ج1و2،به تصحیح سیدکمال حاج سیدجوادی، تهران:نی.22. حافظ ابرو،1349،جغرافیای حافظ ابرو،به کوشش مایل هروی،تهران:بنیاد فرهنگ ایران.23. حبیبی عبدالحی،1355،هنر در عهد تیموریان و متفرعات آن،تهران:انتشارات بنیاد فرهنگ.24. حسینی تربتی،ابوطالب،1342،تزوکات تیموری،تهران:انتشارات اسدی.25. خواجه سمرقندی،ابوطاهر،1367،سمریه،ج2،به کوشش ایرج افشار،تهران: مؤسسه فرهنگی جهانگیری.26. خوافی،ابوالقاسم شهاب الدین احمد،1357،منشأ الانشاء،ج7،به کوشش رکن الدین همایونفرخ،انتشارات دانشگاه ملی ایران.27. خوافی،فصیح احمدبن جلال محمد،1339،مجمل فصیحی،به تصحیح و تحشیه محمود فرخ ، مشهد :باستان 28. خواندمیر،1333،حبیب السیر فی اخبار افراد بشر،ج3، 4،تهران:خیام29. خواندمیر،1317،دستورالوزراء،با تصحیح و مقدمه سعید نفیسی،تهران:اقبال30. راوندی،مرتضی،1379،مبانی تاریخ اجتماعی ایران از آغاز تا عصر جدید،ج2،تهران:امیر کبیر.31. روملو،حسن بیک،1349،احسن التواریخ،ج1،به اهتمام عبدالحسین نوایی،تهران: امیرکبیر32.
زمچی اسنفراری،معین الدین محمد،1338،روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات،
ج2،تصحیح و حواشی سیدمحمدکاظم امام،انتشارات دانشگاه تهران.33. سمرقندی،دولتشاه،1336،تذکره الشعراء،به همت محمد رمضانی،تهران:خاور34. سمرقندی کمال الدین عبدالرزاق،،1365،مطلع السعدین و مجمع البحرین، ج1و2،به تصحیح محمد شفیع،لاهور.35. سیوری،راجر،1374،ایران در عصر صفوی،ترجمه کامبیز عزیزی،تهران:نشر مرکز36. شامی،نظام الدین،محمدبن علی بن محمد،1363،ظفرنامه،ج1و2،با مقدمه و کوشش پناهی سمنانی،تهران:بامداد37. شبانکاره ای،مجمع الانساب،به تصحیح میرهاشم محدث،تهران:امیر کبیر38. شریک امین،شمیس،1357،فرهنگ اصطلاحات دیوان مغول،تهران: فرهنگستان39. شعبانی،رضا،1379،مبانی تاریخ اجتماعی ایران،تهران: قومس40. شعبانی،رضا، 1380،مروری کوتاه بر تاریخ ایران از آغاز عصر مادها تا پایان دوره قاجاریه،تهران: سخن41. شوشتری،محمدعلی،1350،تاریخ شهریاری در شاهنشاهی ایران،تهران: انتشارات فرهنگ و هنر42. صفا،ذبیح الله،1363،تاریخ ادبیات ایران،ج4،تهران: فردوس43. طبیبی،عبدالحکیم،1368،تاریخ هرات در عهد تیموریان،تهران:هیرمند44. طوسی،نظام الملک،1364،سیاست نامه،به اهتمام هیوبرت دارک،تهران:اساطیر45. عباس،احسان،1365،عهداردشیر،ترجمه علی شوشتری،تهران: انجمن آثار ملی46. عتبی،ابونصر،1334،تاریخ یمینی،به کوشش علی قویم،تهران: انتشارات علمی و فرهنگی47. فرهانی منفرد،مهدی،1381،پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان،تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی48. قدامه،ابی الفرج قدامه بن جعفر، 1353کتاب الخراج و صنعه الکتابه، به کوشش حسین خدیوجم،تهران: البرز49. کاتب،احمدبن حسین بن علی،1345،تاریخ جدید یزد،تهران:بی نا.50. کاتوزیان،محمدعلی همایون،1380،تضاد دولت و ملت در ایران،ترجمه علیرضا طیب،تهران: نی.51. کارلا کلونز،1381،دیوانسالاری در عهد سلجوقی،ترجمه یعقوب آژند،تهران:امیر کبیر52. کاشانی،ابوالقاسم،1348،تاریخ الجاتیو،به اهتمام مهین همبلی،تهران:نشر کتاب53. کریستن پرایس،1364،تاریخ هنر اسلامی،ترجمه مسعود جرب نیا،تهران:انتشارات علمی و فرهنگی54. کریستن سن،1332،ایران در زمان ساسانیان،ترجمه رشید یاسمی،تهران: ابن سینا.55. 55-کلاویخو،گنزالس،1366، سفرنامه ،ترجمه مسعود رجب نیا ،تهران : علمی و فرهنگی56. مشکوتی،نصرت الله،1342،از سلاجقه تا صفویه،تهران: ابن سینا57. منز،بئاتریس فوربز،1377،برآمدن و فرمانروایی تیمور،ترجمه منصور صفت گل، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا58. میراحمدی،مریم،1322،نظام حکومتی ایران در دوران اسلامی،تهران: موسسات مطالعات و تحقیقات اسلامی.59. میرجعفری،حسین،1381،تحولات سیاسی،اجتماعی،اقتصادی،فرهنگی ایران در دوره تیموریان و ترکمانان،تهران:سمت.60. میرخواند،1339،روضه الصفا،ج6و7،ترجمه مصالح،تهران:خیام.61. نسوی،شهاب الدین،1344،سیرت جلال الدین منکبرتی،به تصحیح مجتبی مینوی،تهران: شرکت علمی و فرهنگی.62. نطنزی،معین الدین،1336،منتخب التواریخ،به تصحیح ژان اوبن،تهران،خیام.63. نظامی،عبدالواسع،1357،منشأ الانشاء،به کوشش رکن الدین همایونفرخ،دانشگاه تهران.64. وائی،عبدالحسین،1324،رجال کتاب حبیب السیر،تهران،شرکت سهامی چاپ.65. وبر،ماکس،دین،قدرت،جامعه،ترجمه احمد تدین،تهران: قومس.66. یارشاطر،احسان،1334،شعر فارسی در عهد شاهرخ،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.67. یزدی،شرف الدین علی ،1336،ظفر نامه ،ج 1و2،به تصحیح محمد عباسی ،تهران :امیر کبیرمقاله:1. ل.بوآ،«تمدن تیموریان»ترجمه باقر امیرخانی،نشریه دانشکده ادبیات تبریز؛تبریز،1343.68. مجله:69. رجبی،فاطمه،تاریخ ایران در دوره جانشینان تیمور،مجله تاریخ پژوهی،س5،ش16، 1382.