مبانی نظری برنامه ریزی منابع سازمان ERP

مبانی نظری برنامه ریزی منابع سازمان ERP

برنامه ریزی منابع سازمان [1]2-1 تعریف سیستم­های ERP1.     برنامه­ریزی منابع سازمان،
یک نرم­افزار جامع سیستم مدیریت کسب­وکار می­باشد که همه فعالیت­ها،
فرآیندها و اطلاعات را بین دپارتمان­های مختلف یکپارچه می­کند.(صالح شطاط،
2012)[2]2.     برنامه­ریزی منابع سازمان يك سيستم اطلاعاتي قابل تغيير و تنظيم است كه تمام قسمت­هاي مختلف و اطلاعات و فرآيند­هاي شركت را يكپارچه مي‌كند.(کومار و هیلزگرسبرگ، 2000)[3]3.     انجمن کنترل تولید و موجودی­آمریکا[4]، برنامه­ریزی منابع سازمان را به صورت زیر تعریف می کند:روشی
برای برنامه­ریزی وکنترل موثر تمامی منابع مورد نیاز برای دریافت، تولید،
ارسال و پاسخگویی به نیازهای مشتریان در شرکت­های تولیدی، توزیعی و خدماتی
می­باشد. 4.     برنامه
ریزی منابع سازمان يك راه حل مبتني بر فناوري اطلاعات است كه تمام منابع
سازمان را توسط يك سيستم به هم پيوسته با سرعت، دقت و كيفيت بالا در كنترل
مديران سطوح مختلف سازمان قرار مي­دهد تا بطور مناسب فرآيند برنامه­ريزي و
عمليات سازمان را مديريت نمايند.(توماس و همکاران، 2001)[5]5.     برنامه ریزی منابع سازمان یک پایگاه داده، یک برنامه کاربردی و یک واسطه یکپارچه در تمامی سازمان است. (تادجه، 1998)6.     برنامه
ریزی منابع سازمان سیستم­های مبنی بر کامپیوتر هستند که برای پردازش
تراکنش­های سازمان طراحی شده اند و هدف آن­ها تسهیل برنامه­ریزی، تولید و
پاسخگویی به موقع به مشتریان در محیطی یکپارچه است. (اولئوی، 2001)7.     سیستم
برنامه ریزی منابع سازمان ابزاری است جهت گردآوری و یکپارچه سازی کلیه
اطلاعات و مهارت­های مدیریتی که برای کل سازمان، در یک بانک اطلاعاتی واحد،
از امور مالی گرفته تا منابع انسانی، با توجه به عناصر زنجیره­تأمین و
اتصال تولید به خرید و فروش، ارائه می شود.(حبشی و برچت، 2005)[6]8.     برنامه
ریزی منابع سازمان از طریق یک یکپارچه­­سازی، دستیابی به سیستم
برنامه­ریزی برای پوشش کل سازمان و ارزیابی برای توسعه محصول تا دستیابی به
برتری کامل سازمان را توسعه داده است. (مابرت، 2000)9.     برنامه­ریزی
منابع سازمان را می توان چنین تعریف کرد: مجموعه ای از برنامه­های کاربردی
در یک بسته نرم­افزاری که فرآیند­های اصلی کسب­وکار در یک سازمان یکپارچه
می سازند. چنین مکانیزمی باعث تسهیل جریان اطلاعاتی، استفاده نمودن
فرآیندها، پیوستگی اطلاعات عملیاتی، کاهش موجودی و یکپارچه­سازی اطلاعات
مالی و سفارش مشتری می گردد. در عین حال با استفاده از این سیستم
برنامه­ریزی، سازمان­ها می­توانند به کاربردهای پیشرفته سازمانی همچون
مدیریت ارتباط با مشتری مدیریت ارتباط با مشتری[7]، مدیریت زنجیره تأمین، تدارکات الکترونیکی و … دست پیدا کنند. (غلامعلی نژاد، ایرانی،1389)به صورت کلی، برنامه ریزی منابع سازمان سيستم جامعی است كه سعي در
مديريت موثرتر تمام منابع و يكپارچه‌سازي کلیه وظايف و بخش­هاي موجود دريك
سازمان (با استفاده ازيك سيستم كامپيوتري واحد) را دارد كه بتواند نيازهاي
خاص و ويژه اين بخش­ها را برآورده سازد. اين كار با استفاده از يك نرم
افزار كامپيوتري انجام مي‌شود كه بوسيله يك پتیگاه داده واحد، امكان به
اشتراك‌گذاري اطلاعات و ارتباط بخش­هاي مختلف را با يكديگر برقرار مي‌سازد.
اين نرم‌افزار از تعدادي ماژول نرم افزاري تشكيل شده كه هر يك، بخشي از
وظايف موجود در شركت را بر عهده دارند. اغلب نرم افزارهاي برنامه ریزی
منابع سازمان آنقدر منعطف هستند كه شركت هاي­خريدار قادر هستند تعدادی
ازماژول­هاي مورد نياز ويا همه آن­هارا نصب و بكارگيری کنند.2-2 سیر تکاملی برنامه ریزی منابع سازماندر اواخر دهه ۷۰ میلادی مفهوم برنامه‌ریزی مواد موردنیاز معرفی و توسط­شرکت IBM
پیاده‌ سازی و توسعه پیدا کرد. مهم ترین عیب این سیستم‌­ها، امکانات
سخت‌افزاری و نرم‌افزاری گران ‌قیمتی بود که بعضاً در مراکز دانشگاهی و یا
نظامی مستقر بودند.سازمان­ها در استقرار برنامه‌ریزی مواد موردنیاز  [8]با
مشکلات زیادی مواجه بودند. از طرف دیگر، این سیستم ارتباط بین تولید و
استراتژی‌های رقابتی سازمان را چندان مد نظر قرار نمی‌داد و ظرفیت­های
تولیدی سازمان در این سیستم لحاظ نمی‌شد.(صالح شطاط، 2012)در فاصله سال های 1980 و 1990 میلادی، با توسعه و گسترش برنامه­ریزی مواد مورد نیاز، مفهوم برنامه ریزی منابع ساخت و تولید [9]
ارائه گردید. در اوایل همین دهه نیز سیستم­های برنامه­ریزی توزیع که مستقل
از برنامه ریزی منابع ساخت عمل می­کردند وارد این سیستم شده و عملاً مشکل
عدم ارتباط این دو سیستم با یکدیگر مرتفع گردید.پس از بکارگیری برنامه ریزی منابع ساخت و گسترش آن در تمام عرصه‌های تولیدی، خدماتی، تجاری، توزیعی و غیره و همچنین اضافه‌ نمودن سیستم‌های پشتیبان تصمیم[10] به آن ها، سیستم برنامه ریزی منابع سازمان ارائه شد. با ظهور برنامه ریزی منابع سازمان
در حوزه تولید، تمامی سیستم‌های تولیدی تحت پوشش قرار گرفتند. بخش‌ها،
فرآیند ها و وظایف مختلفی از جمله کنترل کیفیت، نگهداری و تعمیرات،
حسابداری و مالی به سیستم‌های تولیدی متصل شده و برنامه ریزی منابع سازمان به عنوان حد فاصل سیستم‌های مدیریت زنجیره­تأمین و مدیریت ارتباط با مشتری[11] مطرح‌گردید. این سیستم بیش از آنکه عنوان جدیدی برای برنامه­ریزی منابع ساخت
باشد، به عنوان سطح بعدی در سطوح تکاملی سیستم­های کامپیوتری طراحی شده
است و برای پشتیبانی از عملیات سازمان، گزینه مطرحی است.(براتچ 2001)[12]با گسترش اینترنت، فناوری برنامه ریزی منابع سازمان منطبق با محیط اینترنت ارائه گردید و در نتیجه تبادل الکترونیکی داده ها[13] و برنامه ریزی منابع سازمان با یکدیگر پیوند خوردند و اینترنت به عنوان جزیی تفکیک‌ناپذیر از برنامه ریزی منابع سازمان محسوب و تحت وب توسعه یافت. همچنین فناوری چند لایه‌ای در معماری سیستم اطلاعاتی در محیط اینترنت در نظر گرفته شد.  در واقع برنامه ریزی منابع سازمان نتیجه ۴۰ سال تجربه، سعی و خطا است و به دلیل بهبود مستمر در تکنیک‌های موجود در مدیریت سازمان­ها و رشد سریع فناوری اطلاعات، برنامه ریزی منابع سازمان
نیز همراه آن رشد کرده و روند تکاملی خود را طی نموده است. بنابراین
مفاهیم بنیادی بسیار قوی (که در سالیان متمادی شکل گرفته‌اند) زیرساختارهای
سیستم‌های برنامه ریزی منابع سازمان را تشکیل می­دهند.( ieir-erp.persianblog،1391)می‌توان سیر تکاملی و تدریجی برنامه­ریزی منابع سازمان را در چهار مرحله به صورت زیر خلاصه کرد: (آدیساک،2008)[14]مرحله اول: یکپارچگی تولیدمرحله دوم: یکپارچگی سازمانمرحله سوم: یکپارچگی بر مبنای مشتری‌­مداریمرحله چهارم: یکپارچگی بین سازمانیقبل از پرداختن به برنامه ریزی منابع سازمان  لازم
است شناختي مختصر از سيستم هاي قبل از آن كه پايه و اساس برنامه ریزی
منابع سازمان بر آن ها استوار است بپردازيم. در كل برنامه ریزی منابع مواد
نیاز,برنامه ریزی منابع ساخت و برنامه ریزی منابع سازمان در رده سيستم­هاي برنامه­ريزي طبقه‌بندي مي‌شوند.2-2-1 برنامه ریزی مواد[15]يك سيستم اطلاعاتي است كه براي برنامه­ريزي مواد مورد نياز براي توليد موارد و اقلام مشخص شده در سر­برنامه توليد[16] بكار مي‌رود.اساس كارü      از سربرنامه تولید شروع و نيازمندي‌هاي هر جزء را تعيين مي‌كند.ü     ورودي ها : 1.     سر برنامه توليد [17]2.     صورت حساب مواد [18]3.     پايگاه داده مالی [19]4.     زمانبندي مديريتي [20]ü     خروجي ها :1.     برنامه­ريزي مواد مورد نياز به صورت كامل مشخص مي­گردد كه ممكن است به توليد يا خريد آن ها منجر شود.2.     تعيين اينكه چه چيزي را به چه اندازه و چه موقع سفارش دهيم. (يا توليد كنيم)3.     تعيين اولويت ها جهت برنامه­ريزي موجودي­ها ، ظرفيت مورد نياز(جعفر نژاد، 1390)2-2-2  برنامه ریزی منابع ساخت [21]§        يك توسعه از برنامه­ریزی مواد مورد نیاز§        برنامه­ريزي كل منابع مورد نياز براي اجراي یک کسب و کار[22] عمليات و محدوده­كاري برنامه­ریزی منابع ساخت1.     پيش‌بينی [23]2.     قابليت ثبت درخواست مشتري3.     برنامه­ريزي توليد [24]4.     ساختار توليد [25]5.     كنترل مالي [26]6.     برنامه­ریزی منابع ساخت7.     برنامه­ريزي ظرفيت [27]8.     كنترل سطوح پائینی كارخانه[28]9.     برنامه خريد [29]10.حسابداري [30]11.تحليل مالي [31]سازمان­هاي امروزي در راستای جهاني شدن رقابت مي­كنند كه اين رقابت در سطوح متفاوتی
وجود دارد. در بازار رقابت جهاني، سازمان­ها به يافتن راه حل­هاي
كاري بهتر با ساختارهاي انعطاف­پذيرتر و قابل اطمينان­تری نياز دارند. بسياري
از زير ساختارهاي سازماني و تشكيلاتي، توسط سيستم­هاي اطلاعاتي (كه
فرآيند­هاي كاري را بطور مستقيم و يا غير­مستقيم در جهت رشد و ابقاء سازمان
پشتيباني مي­كنند) توانمندتر شده اند. با اداره مؤثرتر اين فرآیند­ها،
مزاياي رقابتي مي­توانند از طريق كاهش هزينه، افزايش توليد و بهبود
سرويس­دهي مشتريان، حاصل شوند. در دو دهه گذشته گرايش خاصي به راه حلي
متمرکز كه فرآيندهاي كاري را بهبود مي­دهند ايجاد شده است. اين راه حل
عبارت است از : برنامه­ریزی منابع سازمان.( زنگنه نژاد،سلطانی دلگشا، 1389)2-3 سیستم­های تشکیل دهنده برنامه­ریزی منابع سازمانسیستم­های برنامه­ریزی منابع سازمان شامل مجموعه­های گوناگون و متعددی است که یکپارچگی آن­ها اهمیت و ارزش مضاعفی را برای سازمان و شاخه­های مختلف آن پدید می­آورد.1.     مجموعه اطلاعات پایه سازمان2.     مجموعه اطلاعات پایه کنترل پروژه3.     مجموعه اطلاعات پایه تولید/سرویس4.     مجموعه اطلاعات پایه لجستیک5.     مجموعه اطلاعات پایه منابع انسانی6.     مجموعه اطلاعات پایه مالی7.     مجموعه اطلاعات زیر سیستم­های لجستیک8.     مجموعه اطلاعات زیر سیستم های تولید9.     مجموعه اطلاعات زیر سیستم های مالی10.مجموعه اطلاعات زیر سیستم های منابع انسانی11.مجموعه اطلاعات زیر سیستم های اطلاعات فنی12.مجموعه اطلاعات زیر سیستم های اداری لازم
به ذكر است كه اين تقسيم­بندي مطلق نيست و مي­تواند در سازمان­هاي مختلف
به تناسب نوع و وسعت فعاليت­هايي كه در حال انجام است تغيير كند. هر يك از
اين سيستم­ها با يك پايگاه اطلاعات واحد در ارتباط است و اطلاعات خود را با
ديگر سيستم­ها به اشتراك مي­گذارد. با توجه به تعيين نوع فعاليت (توزيع
جغرافيايي)، بزرگي و پيچيدگي سازماني که سیستم برنامه­ریزی منابع سازمان مي­خواهد در آن پياده گردد، زیر­سیستم­­های این برنامه تعیین می­گردد و با توجه به نيازهاي سازمان عمليات انطباق صورت می­گیرد تا اين مجموعه،كليه نيازهاي عمومي و خاص آن­ها را برآورده ساخته و در ادامه آموزش و پياده­سازي انجام­گيرد.(یانگ، 2007)[32]2-4 چرخه عمر سیستم­های برنامه­ریزی منابع سازمانچرخه عمر سيستم‌هاي برنامه­ریزی منابع سازمان شامل ١١ مرحله است كه در ادامه، مراحل مختلف اين چرخه و شرح مختصري از هر مرحله آورده شده است.(علی زاده، 1387) 1.     در اين مرحله نياز به يك سيستم برنامه­ریزی منابع سازمان بررسي مي­شود.2.     مرحله‌ي دوم شامل آماده ساختن سازمان براي پياده‌سازي برنامه­ریزی منابع سازمان مي‌باشد كه در اين مرحله، ارتباطات و آموزش دادن از مديران اجرايي آغاز مي‌گردد.3.     در اين مرحله عمليات تصميم­گيري درباره‌ انتخاب نرم‌افزار برنامه­ریزی منابع سازمان صورت مي‌گيرد.4.     مرحله
چهارم شامل فرآيند مدلسازي مي‌باشد كه فرآيند مدلسازي «آنچه هستيم» و
«آنچه خواهيم بود» را انجام خواهند داد و به دنبال آن آناليز شكاف صورت
مي­گيرد.5.     در اين مرحله، مناقصه براي پياده‌سازي كامل برنامه­ریزی منابع سازمان صورت مي‌گيرد كه شامل تمامي جزئيات مورد نياز زيرساختاري مي‌باشد (سخت‌افزار، نرم‌افزار و شبكه).6.     شركت‌هايی كه در مرحله پنجم درخواست نموده‌اند مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند و يك شركت به عنوان شريك پياده‌سازي انتخاب مي‌گردد.7.     مرحله
اصلی پياده‌سازي در اين مرحله صورت مي‌گيرد كه شامل آموزش‌هاي گسترده در
تمامي سطوح مي‌باشد: در اين مرحله نرم‌افزار مربوطه براساس نیاز شركت
خريدار ساختاربندي مي‌شود، مواردي كه نيازي به آن نيست غير فعال مي‌گردد و
موارد مورد نياز و خاص آن شركت فعال و قابل استفاده مي‌گردد.8.     مرحله هشتم شامل تست نمودن و مطمئن شدن از سيستم ايجاد شده مي‌باشد.9.     اين
مرحله، اجرا شدن نهايي مي‌باشد و پياده‌سازي به انجام مي‌رسد. در اين
مرحله كاربران بايد آنچه را آموزش ديده‌اند به كار بسته و مورد استفاده
قرار دهند. در اين زمان كاربران نياز به پشتيباني بالايي خواهند داشت و
باید كاربران را تشويق كرد كه سيستم قبلي را كنار گذاشته و متكي به سيستم
جديد شوند.10.مرحله
دهم، مرحله بهبود مي‌باشد. در این مرحله از روند انجام كارها بازخور مناسب
دريافت شده و به دنبال انجام اقدامات اصلاحي و مورد نياز جهت بهبود وضعيت
بپردازيم. همچنین در این مرحله، متخصصان فروشنده نرم‌افزار و برنامه‌نويسان
بايد دائماً براساس شرايط خاص، قوانين جديد، نيازهاي جديد مشتريان و… به
فكر بهبود نرم‌افزار سيستم برنامه­ریزی منابع سازمان باشند.اين مرحله زماني به وجود مي‌آيد كه تكنولوژي جديد سيستم برنامه­ریزی منابع سازمان
نارسايي داشته باشد يا نگرش جديد به نيازهاي شركت ظاهر گردد. در اينجا
مديران نسبت به جايگزينی ديگر نگرش‌هاي سيستم‌هاي اطلاعاتي كه تناسب بيشتري
با نيازهاي سازماني خواهند داشت تصمیم گیری می­کنند.2-5 ساختار و اجزای سیستم های برنامه­ریزی منابع سازماناز نظر ساختاری سیستم سيستم برنامه­ریزی منابع متشکل از زیر­برنامه یا سلول­های[33]
مختلف نرم افزاری است که هریک از این سلول ها می توانند به طور مستقل در
حوزه­های مختلف یا به صورت یکپارچه استفاده شوند.(داونپورت، 1998)[34]سیستم­های برنامه­ریزی منابع سازمان می­توانند در همه حوزه­ها به کار گرفته شوند اما حوزه­ها و فرآیند­های بسیار مهم که سیستم­های سيستم برنامه­ریزی منابع آن ها شامل موارد زیر می شود: (کوپتار و کوهلی 2006)[35]فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 37فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل