مبانی نظری تعهد سازماني و رضایت شغلی

مبانی نظری تعهد سازماني و رضایت شغلی

    
یکی از اصول و مفاهیم اساسی در اداره سازمان‌ها در نظر گرفتن میزان
دلبستگی و تعهد افراد شاغل در سازمان می‌باشد.به عبارتي تعهد را مي توان
نوعي وابستگي احساسي و وظيفه اي فرد به محيط كاري اش دانست(اليزور و كوسلواسكي،2001،ص594). هر
اندازه که سازمان‌ها بزرگتر می‌شوند مدیران باید بیشتر به این مهم توجه
داشته باشند تا بتوانند مشکلات نیروی انسانی درگیر را به نحو مناسبی حل و
فصل نموده و از آنها در راستای دستیابی به اهداف و منافع سازمان‌هایشان
استفاده نمایند. تعهد اشاره داردبه اينكه يك شخص بعضي چيزها را براي سازمان
فراتر از آن چيزي كه مورد نياز سازمان مي باشد اهدا مي كند(ون ما
آنن،1972،ص26). تحقيقگران
تعهد سازمانی را به عنوان یک متغیر حائز اهمیت در درک رفتار کارکنان
دانسته و معتقدند که تعهد، نوعی نگرش و احساس درونی فرد نسبت به سازمان،
شغل یا گروه است که در قضاوت‌ها، عملکرد و وفاداری وی نسبت به سازمان، و
بسته به ماهیت یک سازمان، میزان وفاداری اعضای آن در سرنوشت و بقایش
تأثیرگذار است. حال اگر این سازمان به اقتضای ماهیت خود با مسائل
انسانی،مالی و حساسیت‌هایی از این نوع روبرو باشد. اهمیت تعهد کارکنان نسبت
به آن، دوچندان خواهد شد. لازمه اعتماد به کارکنان از یک سو و رقابت بین
سازمان‌ها از سوی دیگر، لزوم کارکنانی متعهد را ضروری می‌سازد.تعهد
تمايل بكارگيري تلاش قابل توجهي را براي بهبود سازمان و پذيرش ارزشها و
اهداف آن ايجاد كرده(اينگرسول و همكاران،2000). وبراساس نظريات.(انگل و
پري1983،ماتاز،1988). تحت تاثير عوامل فردي و سازماني واقع مي شود.(
چان،2006،صص252-253).پورتر
و همکارانش (1978). درخصوص تعهد سازمانی گفته‌اند تعهد‌ سازمانی عبارت است
از میزانی که فرد هویت خود را از سازمان دانسته و در سازمان مشارکت
می‌نماید. که دربرگیرندة سه عنصر و عامل زیر می‌باشد.          1 ـ اعتقاد به اهداف سازمان و پذیرش آنها.          2 ـ میل به کوشش و تلاش قابل توجه برای سازمان.          3 ـ تمایل و اشتیاق عمیق برای استمرار عضویت در سازمان. . (رنجبریان، 1375،ص42).   
چاتمن و اورایلی (1968). تعهد سازمانی را به معنی حمایت و پیوستگی عاطفی
با اهداف و ارزش‌های یک سازمان، به خاطر خود سازمان و دور از ارزش‌های
ابزاری آن «وسیله‌ای برای دستیابی به اهداف دیگر» تعریف می‌کنند.
(رنجبریان، 1375،ص42).عوامل
بسیاری سبب تعهد سازمانی می‌شود مانند: عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل
شغلی و عوامل فراسازمانی که می‌توانند تعهد سازمانی کارکنان را تحت تأثیر
قرار دهند. با آگاهی از مفهوم تعهد سازمانی و شناخت عوامل مرتبط با آن و
انجام اقداماتی مثل فراهم کردن امنیت شغلی، پرداخت‌های انتخابی، آموزش،
کاهش تفاوت‌های جایگاهی و درمیان گذاشتن اطلاعات، می‌توان تعهد سازمانی
کارکنان را افزایش داد.2-1-1.تعاریف و مفاهیم تعهد سازماني :   
مفهوم تعهد سازماني براي اولين بار توسط وايت مورد بررسي و مطالعه قرار
گرفت و سپس بوسيله بسياري از محققان از جمله (پورتر،موداي،استيرز،آلن،مي ير
و بيكر ).توسعه داده شد(دميراي و كراباي،2008،ص139).ادبيات رفتار سازماني بيان واضح تري از تعهد سازماني ارائه مي دهد:تعهد
به افرادقدرت داده و رفتارهايشان را تحت شرايط مختلف تثبيت مي كند در
نتيجه مي توان ابراز كرد كه تعهد به سطح بالاي وابستگي اجتماعي و رواني
افراد به بعضي اشخاص يا اشياء در زندگي اجتماعي اشاره داشته(الكساندر و
تيري،1996). و توقعات،فوايد شخصي،عناصر اخلاقي،ايثار و وفاداري را در بر مي
گيرد. (ليو ،2008،ص118).در فرهنگ لغت وبستر کلمة( commit )یا (  commitment )به وفای به عهد به چیزی یا فردی معنی شده است.بیکر
(1960). تعهدسازمانی را به عنوان تمایل به انجام فعالیت‌های مستمر براساس
تشخیص و درک فرد از هزینه‌های مربوط به ترک سازمان تعریف کرده است بر این
اساس هر قدر که فرد تصور کند در صورت ترک خدمت هزینه‌های زیادی متوجه او
خواهد شد. تمایل به ماندن در سازمان و احساس تعهد به آن در وی بیشتر خواهد
شد وی معتقد است این تمایل به خاطر ذخیره شدن اندوخته‌ها و سرمایه‌هایی است
که احتمالاً با ترک سازمان از بین خواهد رفت . تعریف فوق وقتی برای بیان
تعهد به سازمان به کار می‌رود که فعالیت‌های مستمر فقط به عضویت در سازمان
اشاره داشته باشد. (حضوری، 1384،ص22).          بر
اساس نظر كليپ تعهد سازماني مبين رفتار افراد در جهت ارزشها و اهداف
سازمان براساس انتظارات هنجاري و قانوني سازمانها از اعضايشان مي باشد.
(دميراي و كراباي،2008،ص140).وينز(1982).
معتقد است تعهد سازماني سبب پافشاري و فداكاري شخص جهت كاميابي سازمانش
شده و بيانگر شيفتگي و تمايل افرا به سازمان مي باشد. (ليو ،2008،ص118).ـ تعهد سازمانی عبارت است از نگرشی که در آینده و کیفیت ارتباط بین یک کارمند و یک سازمان تأثیر می‌گذارد. و کُلا و نيكولاوو،2005،ص163).موداي و همكارانش معتقدن تعهد از سه بخش به شرح زير تشكيل شده است.1– پذيرش ارزشها و اهداف سازمان2- تمابل به تلاش قابل ملاحظه براي سازمان3– ميل و اشتياق فراوان براي باقي ماندن و عضويت در سازمان.(موداي و همكاران،1982،ص27).  
شهید مطهری در بارة تعهد چنین می‌گوید: تعهد به معنی پایبندی به اصول و
فلسفه یا قراردادهای است که انسان به آنها معتقد است و پایدار به آنها
می‌باشد. فرد متعهد کسی است که به عهد و پیمان خود وفادار باشد و اهدافی را
که به خاطر آنها و برای حفظ آنها پیمان بسته صیانت کند. (اسماعيلي،
1380،ص67).   
تعهد سازمانی عبارت از نگرش‌های مثبت یا منفی افراد نسبت به کل سازمان «نه
شغل» است که در آن مشغول به کارند. در تعهد سازمانی شخص نسبت به سازمان
احساس وفاداری قوی دارد و از طریق آن سازمان خود را مورد شناسایی قرار
می‌دهد. (استرون، 1376،ص73).به نظر رابینز (2005)تعهد سازمانی عبارت از حالتی است که فرد سازمانی را: معرّف خود بداند و آرزو کند در عضویت آن سازمان باقی بماند. به عبارت دیگر، تعهدسازمانی یک نگرش درباره ی وفاداری کارکنان به سازمان و یک فرآیند مستمر است که به واسطه ی مشارکت افراد در تصمیمات سازمانی، توجه افراد به سازمان و موفقیت و رفاه سازمان را می رساند(رحمان سرشت و فياضي،1387،صص 79-78).تعهد سازماني عبارت است از ارتباط قوي يك شخص با يك سازمان منحصر به فرد جهت شناسائي خود(موداي،استيرز و پورتر،1979،ص224).شلدون
تعهد سازمانی را چنین تعریف می‌کند: «نگرش یا جهت‌گیری که هویت فردرا به
سازمان مرتبط یا وابسته می‌کند.» (ساروقي،1375،ص65-66).کانتر
تعهد سازمانی را تمایل عاملان اجتماعی به اعطای نیرو و وفاداری خویش به
سیستم‌های اجتماعی می‌داند. به عقیده سالانسیک تعهد حالتی است در انسان که
در آن فرد با اعمال خود و از طریق این اعمال اعتقاد می‌یابد که به
فعالیت‌ها تداوم بخشد و مشارکت مؤثر خویش را در انجام آنها حفظ کند.
بوکانان تعهد را نوعی وابستگی عاطفی و تعصب‌آمیز به ارزش‌ها و اهداف
سازمانی می‌داند. ((ساروقي،1375،ص66). گریفین(1999). تعهد سازمانی رادیدگاهی دانسته که میزان تطابق و تعلق فرد را به سازمان منعکس می‌کند (پازارگادی و جهانگیر،1385،ص5).2-1-2.مراحل توسعه تعهد سازماني:  
تعهد شامل 5 مرحله توسعه مي باشد(بريكمن،سورنتينو،ورتمن،1987). اين مراحل
كه تعامل پوياي شخص با محيط را مشخص مي كنند
شامل:شناسائي،آزمايش،اشتياق،رفع خستگي و يكپارچگي مي باشندكه ضمن اينكه هر
مرحله شرايطي را براي ورود به مرحله بعدي فراهم مي آورد يك آگاهي كلي در
خصوص اينكه اشخاص چگونه متعهد شوندرا نيزارائه مي دهد.مرحله اول:اكتشاف در اين مرحله اشخاص از نتايج برقراري ارتباط مثبت با سازمان مطلع مي شوند.مرحله دوم:آزمايشدر اين مرحله اشخاص عناصر منفي تعهد سازماني را كشف كرده وميزان اشتياق و توانائي اشان را براي بيان اين عناصر مي سنجند.مرحله سه:اشتياقدر
اين مرحله عناصر مثبت و منفي در مراحل اول و دوم تركيب شده و افراد با
نگرشي مثبت نسبت به سازمان و با تعهدي مشتاقانه و از روي ميل براي رسيدن به
اهداف و ارزشهاي سازمانشان مشاركت مي كنند.مرحله چهارم:آرامش و خستگيدر
اين مرحله اشخاص احساس مي كنند فعاليتهاي سازماني به دليل انجام فعاليتهاي
تكراري در مشاغل دچار يكنواختي شده است كه ممكن است افراد به كارهايي
بپردازند كه به چالش بيشتري نياز دارد.مرحله پنجم:يكپارچگياشخاص
عناصر مثبت و منفي سازمان را در راستاي ايجاد تعهدي انعطاف پذير،پيچيده و
بادوام تر از اشكال قبلي تعهد بكار مي بندند.( ليو،2008،ص119).2-1-3.اجزاء تعهد سازمانی:         
پورتر و همکاران و کوک و وال سه جزء مرتبط با یکدیگر از تعهد سازمانی را
مشخص کردند. از نظر این صاحب‌نظران تعهد سازمانی شامل :فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 72فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل