مبانی نظری تقسیم سود و پرداخت سود سهام

مبانی نظری تقسیم سود و پرداخت سود سهام

مقدمه      
گروه های تجاری مجموعه ای از موسسه های تجاری مستقل قانونی هستند که یک
هویت عادی دارند و از راههای گوناگون نظیر نگهداری متقابل حقوق صاحبان سهام
یا حق مالی یا مدیریت به هم پیوسته با هم ارتباط پیدا می کنند. به احتمال
قوی این گروه ها تشکیل می شوند تا نابرابری اطلاعات عیوبات بازار را اصلاح
کنند. برای مثال عدم کارایی اطلاعات برای موسسه های تجاری بسیار زیان بار
می شود تا سرمایه خارجی را برای سرمایه گذاری بیشتر کنند. موسسه های تجاری
وابسته گروهی راهبردهای متنوع سازی را ادامه می دهند و بازارهای سرمایه
داخلی را ایجاد می کنند. جالب است ذکر کنیم که مشکلات اطلاعات و عیوب های
بازار یک راه میان بر مهم از نظریه های اصلی از خط مشی سود سهام را فراهم
می کند. لاپورتا و همکارانش(2002) در یک تحقیق که، بیش از 4000 موسسه تجاری
از 23 کشور را در برداشت، نشان دادند که،نابرابری اطلاعات و تحت الحمایه
بر تامین مالی خارجی عامل تامین کننده کلیدی در تصمیم گیری های خط مشی سود
سهام می باشد. سوال عجیبی که مطرح می شود، استلزام گروه های تجاری برای
تصمیم گیری در خط مشی سود سهام، یعنی تصمیم گیری در پرداخت سود سهام
(پرداخت شود یا نه) و تصمیم گیری در مورد سطح پرداخت (چه مقدار پرداخت
شود)می باشد. و ممکن است به این حالت باشد که گروه های تجاری عضو موسسه های
تجاری را کنترل کنند و اطلاعات را که با هم در یک گروه سهیم هستند آسان
کنند. بدین وسیله نابرابری اطلاعات کمتر می شود. همچنین این گروه ممکن است
بتواند بازارهای سرمایه داخلی را ایجاد کند تا هزینه حق الزحمه را تامین
کند. بدین وسیله بر عیوب بازار سرمایه غلبه کند. بنابراین روشن می شود که
در مقایسه با گروه های مستقل آنها، موسسه های تجاری وابسته به گروه کمتر به
بازارهای سرمایه رسمی متکی هستند و ممکن است همیشه بتوانند سود سهام را
پرداخت کنند. (یعنی سود سهام حذف نشود) یا سود سهام بالایی را نگه بدارند.
هنگامی که گروه تجاری یک بازار سرمایه داخی واقعی ایجاد می کنند، موسسه های
تجاری عضو نیاز نیست تا از خط مشی سود سهام برای اشاره با سود دهی بالا
جهت کسب تامین مالی خارجی استفاده کنند به این دلیل موسسه های تجاری وابسته
به گروه ممکن است تصمیم بگیرند تا سود سهام را نپردازند و اگر آنها این
کار را نکنند نسبت سود سهام عادی به سود ویژه در موسسه تجاری وابسته به
گروه ممکن است کمتر از موسسه های تجاری مستقل شود. و آنها استلزام نظریه
های مختلف از خط مشی سود سهام را بررسی نمی کنند.2-2 ) سود حسابداری[1]     
درتئوری حسابداری ،سود، حاصل عملیات موسسه درطی یک دوره ی مالی می باشد که
براساس اصول ، استانداردها ومفاهیم حسابداری، عملیات مؤسسه در طی یک دوره ی
مالی می باشد ،که مورد محاسبه قرارمی گیرد . سود حسابداری مؤسسه می تواند
بین سهامداران تقسیم گرددویا برای سرمایه گذاری های آتی درمؤسسه نگهداری
شده وتقسیم نگردد. تعیین میزان سود قابل تقسیم بستگی به مبالغ سود (زیان)
انباشته شرکت از سالهای قبل ، میزان اندوخته قانونی وسایر اندوخته ها نظیر
اندوخته احتیاطی می باشد.یکی از متخصصین مالی به نام   کنث جی بووادرکس[2] (1974)، موضوع سود حسابداری وچگونگی تسهیم آن از طریق جریانات نقدی مؤسسه را به شرح زیر به تصویر کشیده است (نمودار2-1 )       نمودار 2-1 نشان می دهد که کلاً سه دسته نسبت به اموال وسود شرکت علاقمند هستند:1-   اعتبار دهندگان : نسبت به اصل وبهره وامها.2-   سهامداران : نسبت به ارزش ویژه وسود سالیانه.3-   دولت: نسبت به مالیات.از این رو مدیران شرکتها بایستی درجهت حداکثر کردن ارزش شرکت ، سود حاصل از عملیات مؤسسه را به سه گروه بالا اختصاص دهند. 2-3 ) روشهای پرداخت سود سهام      
پرداخت سود سهام عبارت است از، توزیع عایدات حاصل شده از طرف شرکت به
سهامداران . سود سهام ممکن است، به یکی از سه شکل نقدی ، سهام اضافی یا
دارائی به صاحبان سهام پرداخت شود، که بعضی از شرکتها برای توزیع سود از
قاعده ی خاصی استفاده می نمایند وبعضی دیگر ازتمامی امکانات خود برای توسعه
شرکت بهره گرفته وسودی پرداخت نمی نمایند.       اعلان وپرداخت سود سهام ازوظایف مهم مجمع عمومی شرکتها می باشد ، که بطور کلی سه نقطه زمانی مهم درتوزیع سود سهام وجودداردکه عبارتست از: (بلکویی 1998)[3]الف ) تاریخ اعلان سود سهام [4] : روزی است که، مجمع عمومی شرکت رأی به توزیع مبالغ سود سهام می دهد.ب ) تاریخ ثبت دردفاتر شرکت[5]:
در این روز لیستی از نامهاوآدرسهای سهامدارانی که سود سهام به آنان تعلق
می گیرد، استخراج شده ومقادیر سود سهام متعلق به هر سهامدار مشخص می گردد.
در این مرحله به دلیل عدم انجام عملیات ومعاملات مالی هیچگونه ثبتی دردفاتر
شرکت انجام نمی پذیرد.ج) تاریخ پرداخت سود سهام[6]
: عبارتست ازروزی که سود سهام ، عملاً به سهامداران پرداخت می گردد. دراین
روز به دلیل پرداخت نقدی ویا تحویل دارائی ویا سهم به سهامداران ، ثبت
مورد لزوم حسابداری انجام می پذیرد.2-3-1 ) سود سهام نقدی[7]      
عمده ترین نوع توزیع سود سهام ، به صورت نقدی می باشد که ممکن است
درهرزمانی انجام گیرد؛ ولی معمولاًدرپایان یک دوره ی سه ماهه ویا پایان سال
مالی انجام می پذیرد . مجمع قبل از اتخاذ تصمیم پیرامون توزیع سود نقدی دو
مسأله را مد نظر قرارمی دهد : عایدات به دست آمده ، وجوه نقد موجود .) بلکویی 1998)مقدارسود
کسب شده ، وجوه نقد رادرشرکت تضمین نمی کند . شرکت ممکن است مطالباتی
داشته باشد ویا طی دوره وجوه نقد راتبدیل به سایر دارائی ها کرده باشد
ویاحتی از محل این دارائی ها، بدهی های خود راپرداخت نموده باشد . به هر حال بعد از این که مجمع به این نتیجه رسید که وجوه کافی برای پرداخت سود درشرکت موجود است ، تصمیم به توزیع آن می گیرد . توزیع سود سهام نقدی منجر به کاهش کل دارائی های شرکت ودر نتیجه کاهش حقوق صاحبان سهام می گردد. مقررات قانونی ( شرکتهای سهامی ) در خصوص تقسیم سود در قوانین تجاری ایران به طور خلاصه عبارتند از : [8]1.     هیات
مدیره شرکت موظف است حسابهای شرکت را در حداکثر ظرف مدت چهار ماه پس از
پایان دوره مالی تهیه وبه مجمع عمومی صاحبان سهام ارائه نماید.2.     حساب های مزبور باید مورد رسیدگی و تأیید بازرس قانونی قرار گیرد.3.     احراز سود باید پس از تصویب حساب ها ،مورد تأیید مجامع عمومی شرکت باشد.4.     چنانچه شرکت سود ویژه داشته باشد ملزم است 10./. آن را بین صاحبان سهام تقسیم کند.5.     پرداخت سود سهام به سهامداران باید حداکثر ظرف مدت 8 ماه از تاریخ تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود ،انجام پذیرد . ( قانون تجارت ، 1347)  با
توزیع سود سهام نقدی ،سرمایه در گردش شرکت کاهش می یابد ، ساختار و ترکیب
حقوق صاحبان سهام تغییر می کند؛ وبه طور کلی پرداخت سود نقدی سهام علاوه بر
تأثیر روی نقدینگی شرکت ، بر توان پرداخت دیون شرکت نیز تأثیر می گذارد.2-3-2) سود سهمی [9]      
در مواردی که شرکت وجوه نقدی کافی، برای توزیع سود سهام به صورت نقدی
نداشته باشد ویا جهت تامین مالی طرح های توسعه و سایر برنامه ها ی آتی خود
به وجوه نقد موجود نیاز داشته باشد،آنگاه ممکن است اقدام به انتشار سهام
عادی اضافی به عنوان سود سهام نماید. این نوع سود را سود سهمی یا سهام جایز
ه می نامند. در توزیع سود به این شکل ،تعداد سهام منتشر شده تأثیری بر
درصد مالکیت هر کدام از سهام داران نسبت به شرکت نداردزیرا تعداد سهام
جایزه ای، که به سهامداران پرداخت می شود متناسب با تعداد سهامی است که قبل
از توزیع سود سهام جایزه مالک آن بوده اند. (بلکویی 1998) 2-3-3 ) سود سهام به صورت دارائی[10]        
ممکن است شرکتی به جای توزیع سود سهام نقدی ، مقادیری از دارائی هایش را
بین سهامداران توزیع نماید . این دارائی ها ممکن است شامل موجودی کالا ،
زمین و وسایل دیگر گردد. دلیل عمده توزیع سود از این طریق ، ضعف نقدینگی
شرکت در پرداخت سود سهام نقدی می باشد . در این نحوه پرداخت، معمولاً قیمت
بازار دارائی ها محاسبه شده وتفاوت حاصل از ارزش دفتري وقيمت بازار كه به
سهامداران داده می شود دردفاتر شرکت ثبت می گردد . این نوع توزیع
ساختار سرمایه شرکت را تغییر داده وبر موقعیت اعتباری شرکت تأثیر می گذارد ،
همچنین ارزش حقوق صاحبان سهام را کاهش می دهد.( بلکویی 1998)2-3-4 ) سود سهام به صورت اوراق قرضه [11]        
گاهی شرکتها برای اجتناب از پرداخت مالیات به سود سنواتی ( سود نگهداری
شده ) بخشی از درآمدهای جاری وسود انباشته خودرا به حساب بدهی های جاری
انتقال می دهند واز این طریق اقدام به انتشار اوراق قرضه ویا سهام ممتاز
جهت پرداخت سود می نمایند . این عمل باعث افزایش حجم بدهی های شرکت می شود .
توزیع قرضه های بلند مدت نیز مانند موجودی جنسی به عنوان یک روش پرداخت
سود سهام ، به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد . مسأله قابل توجه در این
شیوه این است که، اگر سهامداران شرکت به طبقات متعددی تقسیم شده باشند، در
صورتی می تواند از اوراق قرضه به عنوان سود سهام استفاده کند که این اوراق
را بین کلیه گروه سهامداران توزیع نماید. در غیر این صورت اگر توزیع قرضه
ها به یک گروه خاص صورت گیرد این امر باعث می شود که عملاً جمع بدهی های
مستقیم وثابت شرکت افزایش یابد . در حالی که ریسک مالی نهایی را تمامی
گروههای سهامدار متحمل خواهند شد .        
به طور کلی مدیریت شرکت هایی که اقدام به انتشار اوراق قرضه به عنوان سود
سهام می کنند بااین کار در واقع تلاش می نمایند تا در ذهن سهامداران این
تصور را به وجود آورند که شرکت از نظر مالی وضعیت سالم تر ومناسبتری نسبت
به آنچه که دیده می شود ، دارد.( بلکویی 1998)فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 63فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل