مبانی نظری رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

مبانی نظری رفتار شهروندی سازمانی و خلاقیت سازمانی

رفتار شهروندی سازمانیظهور و پیدایش رفتار شهروندی سازمانیرفتار شهروندی سازمانی یا به اختصار OCB اولین بار توسط اورگان[4]و همکارانش در سال 1983 مطمح نظر قرار گرفت و عبارت بود از رفتاری که ازروی میل و اراده فردی بوده و به طور مستقیم و صریح از طریق سیستم پاداشرسمی سازمان مورد تقدیر قرار نمی گیرد، ولی باعث ارتقای عملکرد سازمان میشود. اورگانو همکارانش طرح رفتار شهروندی سازمانی را به مثابه بخشی از پژوهش های جاریمعرفی کرده اند که در صددند روابط متعادلی را بین نگرش های کارکنان وعملکرد کاری ایجاد نمایند (برایفایلد و کروکت[5]،1955: 424).در دهه های اخیر رفتار شهروندی سازمانی، ساختار اصلی رشته هایروان شناسی و مدیریت را تشکیل می دهد و توجه زیادی را به خود جلب کرده است.تقریبا 30 شکل متفاوت از رفتار شهروندی سازمانی وجود دارد. این رفتارهاساختارهای اجتماعی سازمان را به اصطلاح روغن کاری می کنند و انعطاف پذیریمورد نیاز را برای فعالیت نمودن از طریق رویدادهای پیش بینی نشده فراهم میسازد و هم چنین کارکنان یک سازمان را در سازگاری با شرایط بهت انگیز باشرایط بهتر، انگیزه وابسته به یکدیگر کمک می کند. (فوت و تانگ[6]، 2008: 943).مفهوم رفتار شهروندی سازمانیازرفتار شهروندي تعاريف گوناگوني ارائه شده است. در برخي از رفتار شهرونديسازماني به عنوان مجموعه رفتارهاي داوطلبانه (که جزء وظايف رسمي فردنيستند) که منجر به بهبود مؤثر وظايف و نقشهاي سازمان مي شوند، ياد شدهاست. رفتار شهروندي سازماني، به رفتارهاي فردي و داوطلبانه اي که باعثارتقاي اثربخشي و کارايي عملکرد سازمان مي شود (اما مستقيماً به وسيلهسيستم هاي رسمي سازمان به آن پاداش داده نمي شود) گفته مي شود(هال،382:2009). کارکناني که از اين ويژگي برخوردارند، رفتارهايي فراتر از نقش، وظايف و شرح شغل رسمي خويش بروز مي دهند. هدف آنها از انجام اين رفتارها کسب پاداشهاي سازماني نيست و تمام تلاش خود را براي بهبود و توسعه سازمان به کار مي گيرند (تقوی، 1389: 119). در يک جمع بندي، عناصر کليدي تعاريف رفتار شهروندي را مي توان در چهار بخش زير دسته بندي کرد؛ – نوعي از رفتار است که فراتر از وظايف رسمي کارکنان در سازمان است. – نوعي از رفتار است که به صورت اختياري و بر اساس اراده فردي شکل ميگيرد. – نوعي از رفتار است که به طور مستقيم پاداشي به دنبال ندارد و به طور رسمي از طرف سازمان مورد قدرداني قرار نمي گيرد. – نوعي از رفتار است که براي ارتقاي اثربخشي و کارايي عملکرد سازمان و هم   چنين موفقيت عمليات آن خيلي مهم است (پراژگو و مک درموت[7]، 2011: 717).آنچه که رفتار شهروندی سازمانی، عملکرد زمینه ای یا رفتار فراتر اجتماعینامیده می شود، پایه و اصلش به مدیریت کلاسیک و علوم سازمانی بر می گردد.تحقیقات تجربی و تئوریکی جدی در این زمینه تا سال های آخر دهه 1970 شروعنشده بود و محققینی چون ارگان، بورمن[8]، موتودیلو[9]، پودساکف[10] و مکنزی[11] نقش اساسی در توسعه و شناساندن این ساختار داشته اند (راگلبرگ[12]، 2007). در طیدو دهه گذشته محققان رفتار سازمانی توجه قابل ملاحظه ای به رفتار فرااجتماعی در سازمان ها کرده اند و تمرکز خاصی به رفتار شهروندی داشته اند(دسیویلیا، ساباگ و آشتن[13]، 2007).در دهه اخیر اصطلاحات زیادی برای توصیف این رفتار مورد استفاده قرار گرفته است که از جمله آنها، رفتار شهروندی سازمانی (گراهام[14]، 1991؛ ارگان، 1998، 1990)، رفتار سازمانی جامعه یار (بریف و موتوویدلو[15]، 1986)، رفتار فرانقشی (وان دیان، کامینگز و مک لین- پارکس[16]، 1995)، خود انگیزشی سازمانی (جورج و بریف[17]، 1992به نقل از محمدی، 1387). ارگان این پدیده را چنین تعریف می کند:رفتارشهروندی سازمانی، رفتاری منحصر به فرد، اختیاری و فراوظیفه ای است که درافزایش عملکرد اثربخش سازمان موثر است و به طور مستقیم یا غیر مستقیم، بهوسیله سیستم پاداش رسمی سازمان، سازماندهی نمی شوند (لانس و دنی[18]،2001). منظور از اختیاری این است که این رفتار جزء شرح وظایف شغلی و یارفتارهای نقشی نمی باشد. در تعهد استخدامی کارکنان قرار نگرفته است، کاملاانتخابی می باشد و کوتاهی در آن هیچ گونه تبیهی را به دنبال ندارد (به نقلاز پودساکف و همکاران[19]، 2000)، کورمکس و آرپاچی[20] (2009) این اعمال و رفتارها را که در محل کار اتفاق می افتند این گونه تعریف می کنند:مجموعه ای از رفتارها­ی داوطلبانه و اختیاری که در بخشی از وظایف رسمی فرد نیستند، اما عملکرد مؤثر سازمان را بهبود می دهند. رفتارشهروندی سازمانی مجموعه ای از رفتارهای داوطلبانه و اختیاری است که بخشیاز وظایف رسمی فرد نیستند، اما با این وجود توسط وی انجام و باعث مؤثروظایف و نقش های سازمان می شوند (اپل بوم[21]، 2004: 19).بولینو و تورنلی[22] (2003) ، اعتقاد دارند که رفتارهای شهروندی به طور کلی دارای دو حالت عمومی هستند: بهطور مستقیم قابل تقویت نیستند (به عنوان نمونه نیازی نیست که آنها از جنبهفنی به عنوان بخشی از شعل افراد باشند) همچنین آنها ناشی از تلاش های ویژهو فوق العاده ای هستند که سازمان ها برای دستیابی به موفقیت از کارکنانانتظار دارند.رفتارشهروندی سازمانی رفتاری بر اساس صلاحدید شخصی است که جزء نیازمندی هایشغلی کارمند نبوده، اما با این حال، باعث افزایش اثربخشی سازمانی در جهتارضای منافع ذی نفعان خواهد بود (رابینز، 2007). بورمن و همکاران[23] به طور خاص برای تبیین عملکرد شهروندی سازمانی الگوی چند بعدی ارائه می نماید که این ابعاد عبارتند از: پشتکار توأم با شور و شوق و تلاش فوق العاده که برای تکمیل فعالیت های کاری موفقیت آمیز ضروری است. داوطلب شدن برای انجام فعالیت های کاری که به صورت رسمی، بخشی از وظیفه کاری افراد نیست. مساعدت و همکاری با دیگران.فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 60مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل