مطالعه تطبیقی حق حبس در معاملات معاوضی در حقوق ایران و فقه اسلامی

مطالعه تطبیقی حق حبس در معاملات معاوضی در حقوق ایران و فقه اسلامی

نوع فایل: word (قابل ویرایش)تعداد صفحات : 123 صفحهیکی از شیوه
های ضمانت انجام تعهدات قراردادی اعمال حق حبس می باشد. حق حبس را ناشی از
تقابل عوضین و معاوضی بودن قراردادهای معوض دانسته اند که موجب می گردد
مادامی که یک طرف اقدام به اجرای تعهد قراردادی ننموده، طرف مقابل از اجراء
قرارداد خودداری نماید و در صورت امتناع هر دو طرف در اجبار متعهد یا
متعهد له یا هر دو اختلاف نظر وجود دارد. به هر حال در عقودي نظير بيع و
اجاره، در همه نظام های حقوقي، حق حبس اجراء مي‌گردد، بي ترديد تحقق هر عقد
و قرارداد، هم موجد تعهدات و تكاليفي بر طرفين آن است و هم حقوق و
اختياراتي به آنها مي دهد. حق حبس از جمله حقوقي است كه غالباً در معاملات
معوض به وجود مي آيد. شايد در ابتدای امر توهم گردد كه اين تعبير يك اصطلاح
حقوقي صرف باشد كه در مكاتب مختلف حقوقي به كار مي رود، حال آنكه از
ديرباز در ميان فقيهان مطرح شده و به تفصيل مورد بحث و بررسي قرار گرفته
است؛ در متن حاضر تلاش گردیده مشکلاتی که ممکن است در ارتباط با تعهدات
متعاقدین بوجود آید و مباحثی که راجع به حق حبس، کیفیت ایجاد و اسقاط آن،
شرایط استفاده کننده از حق حبس و چگونگی به پایان دادن حق حبس را طرح و
احکامی که با قواعد و مقررات پذیرفته شده در نظام حقوقی ما سازگار است،
برای آنها ذکر شود. این اثر در فصل نخست به بیان مفهوم حق حبس و سایر
مفاهیم اصلی پژوهش و در فصل دوم به تبیین ماهیت و مبانی حق حبس از دیدگاه
حقوقی و فقهی پرداخته است و در فصل سوم به برخی از موارد پیدایش حق حبس از
دیدگاه فقه و حقوق اسلامی و در فصل پایانی آثار اعمال حق حبس و موجبات زوال
آن را مورد بررسی قرار داده است. و در نهایت از بیان این موارد به این
نتیجه رسیده که بیع زائیده¬ی تحقق عقود معاوضی و حق حبس، وسیله¬ای اجباری
برای اجرای عقود و به عبارتی دیگر ارمغان همبستگی میان دو عوض در
قراردادهای معوض و تبادل عوضین می-باشد.واژگان کلیدی: حق حبس، عقود معاوضی، فقه، حقوق.مقدمه ۲کلیات6تاریخچه حق حبس ۸فصل اول: مفهوم حق حبس و سایر مفاهیم اصلی پژوهش۱-۱- مفهوم حق حبس ۱۰۱-۱-۱- تعریف حق ۱۰۱-۱-۲- مفهوم حبس در لغت ۱۰۱-۱-۳- مفهوم اصطلاحی حبس11۱-۱-۳-۱- معنای مصطلح حبس در فقه شیعه ۱۱۱-۱-۳-۲- معنای اصطلاحی حبس در حقوق مدنی ایران و مواد مربوطه ۱۲۱-۲- سایر مفاهیم مرتبط با حق حبس ۱۴۱-۲-۱- مورد عقد (عوض و معوّض) ۱۴۱-۲-۲- شرایط عوض و معوض ۱۶۱-۲-۳- عقد یا معامله معاوضی18۱-۲-۳-۱- مفهوم و تعریف عقد ۱۸۱-۲-۳-۱-۱- مفهوم لغوی عقد ۱۹۱-۲-۳-۱-۲- مفهوم اصطلاحی عقد ۱۹۱-۲-۳-۱-۳- مفهوم لغوی معامله۲۰۱-۲-۳-۲- ماهیت و ارکان تشکیل دهنده عقد ۲۱۱-۲-۳-۲-۱- ماهیت عقد ۲۱۱-۲-۳-۲-۱-۱- تعاریف عقد درفقه و حقوق ۲۱۱-۲-۳-۲-۱-۲- ماهیت عقد در فقه عامه21۱-۲-۳-۲-۱-۳- ماهیت عقد در حقوق موضوعه ۲۲۱-۲-۳-۲-۲- ماهیت معامله ۲۳۱-۲-۳-۲-۲-۱- در مفهوم عام ۲۳۱-۲-۳-۲-۲-۲- در مفهوم خاص ۲۳۱-۲-۳-۲-۲-۳- در مفهوم اخص ۲۳۱-۲-۳-۲-۳- تعریف معامله معاوضی24۱-۲-۳-۲-۴- شرایط معامله معاوضی ۲۴۱-۲-۴- عقد معوض و عقد غیر معوض ۲۴۱-۲-۴-۱- تعریف عقد معاوضی ۲۵۱-۲-۴-۱-۱- ویژگی های عقود معاوضی ۲۶۱-۲-۴-۱-۲- آثار معاوضی بودن عقد26۱-۲-۴-۱-۳- فایده تشخیص عقود معوض ۲۹۱-۲-۴-۲- تعریف عقد غیر معاوضی ۲۹۱-۲-۴-۲-۱- معیار تشخیص عقود غیر معوض ۲۹۱-۲-۴-۲-۲- اقسام عقود غیر معاوضی ۳۱۱-۲-۴-۳- تفاوت بین عقد معوض و غیر معوض بر مسئله شرط عوض ۳۱۱-۲-۴-۴- تفاوت این دو نوع عقد از جهت آثار حقوقی ۳۵۱-۲-۴-۵- نتیجه گفتار حاظر35۱-۲-۵- تسلیم و تسلم ۳۶۱-۲-۵-۱- تعریف تسلیم و تسلم ۳۶۱-۲-۵-۲- ماهیت و مبنای حقوقی تسلیم و تسلم ۳۷فصل دوم: ماهیت و مبانی حق حبس از دیدگاه حقوقی و فقهی۲-۱- بررسی ماهیت حق حبس ۳۹۲-۱-۱- بحث مقدماتی در بیان حق ۳۹۲-۱-۲- ماهیت حق حبس39۲-۱-۳- تبیین ماهیت حق حبس از دیدگاه علمای فقه و حقوق ۴۰۲-۱-۴- شناخت ماهیت حق حبس ۴۲۲-۱-۵- مطالعه تطبیقی در فقه عامه ۴۴۲-۲- مبانی حق حبس در فقه امامیه و حقوق ایران ۴۴۲-۲-۱- بررسی مبانی حق حبس از دیدگاه علمای شیعه ۴۴۲-۲-۲- بررسی مبانی حق حبس از دیدگاه دکترین حقوق مدنی ایران ۴۷۲-۳- چگونگي پايان دادن به تنازع ناشي از حق حبس ۴۸فصل سوم :موارد پیدایش حق حبس و شروط آن از دیدگاه حقوقی و فقهی۳-۱- شرایط پیدایش حق حبس53۳-۱-۱- موجدات حق حبس ۵۳۳-۱-۱-۱- انعقاد عقد بیع صحیح میان بایع و مشتری ۵۳۳-۱-۱-۲- واجب التسلیم بودن تعهدات طرفین عقد ۵۴۳-۱-۱-۳- لزوم همزمانی تعهدات طرفین عقد ۵۴۳-۱-۱-۴- حق حبس هنگام حلول اجل ۵۴۳-۱-۱-۵- تعهدات بایع و مشتری مرکب از حال و مؤجل ۵۵۳-۱-۲- تبیین محدوده¬ی حق حبس در حقوق ایران و فقه امامیه ۵۵۳-۱-۲-۱- حق حبس یک استثناء است ۵۶۳-۱-۲-۲- دامنه جریان حق حبس محدود به عقود معاوضی است56۳-۱-۲-۳- دامنه جریان حق حبس وسیعتر از عقود معاوضی است ۵۷۳-۱-۲-۴- محدوده حق حبس در قوانین ایران ۵۸۳-۱-۳- شرایط حابس و محبوس ۵۸۳-۱-۳-۱- در شرایط حابس ۵۸۳-۱-۳-۲- در شرایط محبوس ۶۱۳-۱-۳-۳- تکالیف حابس ۶۲۳-۱-۳-۳-۱- حفظ و نگهداری محبوس ۶۴۳-۱-۳-۳-۲- منافع محبوس در زمان حبس ۶۶۳-۱-۴- بررسی وضعیت عین محبوسه در حین حبس ۶۸۳-۱-۴-۱- انتفاع مشتري از مبيع در مدت حبس ۶۹۳-۱-۴-۲- قبض مبيع بدون اذن بايع در مدت حبس69۳-۱-۴-۳- تصرفات متبايعين در موضوع حق حبس ۷۰۳-۲- شرط حال بودن هر دو عوض در حق حبس ۷۱۳-۲-۱- شرط حال بودن عوضین در حقوق مدنی ایران ۷۱۳-۲-۲- شرط حال بودن عوضین از منظر فقهای امامیه74۳-۳- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد ۷۵۳-۳-۱- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد در دکترین حقوق مدنی ۷۵۳-۳-۲- مشروط نبودن تسلیم به شرط ضمن عقد در فقه امامیه ۷۶۳-۳-۲-۱- اقسام شرط و تعاریف آن در فقه ۷۶۳-۳-۲-۲- رابطه شرط با عقد ۷۷فصل چهارم: آثار اعمال حق حبس و موجبات زوال آن۴-۱- آثار اعمال حق حبس ۷۹۴-۱-۱- شیوه اجرای حق حبس ۷۹۴-۱-۲- امانی بودن ید در زمان اعمال حق حبس80۴-۱-۳- هزینه نگهداری از مال در دوره حبس ۸۰۴-۱-۴- امکان اجبار حابس به تسلیم از سوی دادگاه ۸۱۴-۱-۴-۱- آیا هر حق امتناع را باید حق حبس دانست ؟82۴-۱-۴-۲- امتناع طرفین از تسلیم ۸۲۴-۱-۴-۳- اولویت در تسلیم ۸۴۴-۱-۵- تلف یکی از عوضین در دوره اعمال حق حبس ۸۵۴-۱-۵-۱- شرایط اعمال قاعده تلف مبیع قبل از قبض ۸۷۴-۱-۵-۲- تلف بعض از مبیع قبل از قبض ۸۸۴-۱-۵-۳-آثار قاعده تلف مبیع قبل از قبض ۸۹۴-۲- موجبات زوال حق حبس ۸۹۴-۲-۱- اسقاط حق حبس ۸۹۴-۲-۱-۱- اسقاط ضمنی در خود عقد ۸۹۴-۲-۱-۲- اسقاط صریح یا ضمنی پس از عقد90۴-۲-۲- تسلیم عوض از سوی طرف معامله ۹۱۴-۲-۲-۱- تسلیم تمام عوض ۹۱۴-۲-۲-۲- تسلیم جزئی از عوض ۹۲۴-۲-۳- نتیجه گیری و جمع بندی در مورد حق حبس مدنی ۹۳۴-۳- عدم تأثیر فوت یا حجر حابس در حق حبس ۹۴۴-۳-۱- وجود حق حبس پس از فوت حابس و انتقال به ورثه ۹۵۴-۳-۲- قابليت استناد به حق حبس عليه قائم مقام مشتري و اشخاص ثالث ۹۷۴-۳-۳-تأثیر حجر حابس یا ورشکستگی او در حق حبس ۹۸۴-۳-۳-۱- آثار حکم ورشکستگی حابس نسبت به طلبکاران ۹۸۴-۳-۳-۱-۱- منع تعقیب انفرادی ۹۸۴-۳-۳-۱-۲- حال شدن دیون مؤجل99۴-۳-۳-۱-۳- منع دریافت خسارت تأخیر تأدیه از دیون ورشکسته ۱۰۰۴-۳-۳-۲- آثار حکم ورشکستگی نسبت به شخص ورشکسته ۱۰۰۴-۳-۳-۲-۱- منع مداخله ورشکسته در اموال خود ۱۰۰۴-۳-۳-۲-۲- آثار حکم نسبت به معاملات ورشکسته ۱۰۲۴-۳-۳-۲-۲-۱- معاملات قبل از تاریخ توقف ۱۰۲۴-۳-۳-۲-۲-۲- معاملات بین تاریخ توقف تا صدور حکم ۱۰۳۴-۳-۳-۲-۲-۳- معاملات بعد از صدور حکم ۱۰۴نتیجه گیری۱۰۶پیشنهاد۱۰۷فهرست منابع ۱۰۸