پایان نامه بررسی طلاق و ماهیت آن

پایان نامه بررسی طلاق و ماهیت آن

پایان نامه  بررسی طلاق و ماهیت آننوع فایل: wordقابل ویرایش 165 صفحهمقدمه: خانواده
مهمترین و قدیمی ترین گروه اجتماعی است که از آغاز زندگی بشر وجود داشته
است و بدون آن زندگی در اجتماع متصور نیست. کانون خانواده مرکز حفظ سنن ملی
و اخلاقی، رشد عواطف و احساسات انسان است. کسانی که از حمایت خانواده
برخوردار نیستند، بی پناهنده در معرض فساد و تباهی و بیهودگی قرار می
گیرند. اما گاهی اوقات، خانواده نمی تواند به حیات خود ادامه دهد و ناچار
از هم فرو می پاشد.درباره طلاق عقاید و نظرات مختلفی ابراز شده است.
عده ای آن را زیان آور و خطرناک دانسته و به طور کلی آن را محکوم کرده اند و
عده ای از وجود آن در اجتماع طرفداری کرده اند.به هرحال نمی توان طلاق
را از نظر اجتماعی به کلی محکوم کرد : زیرا اگر بین زن و شوهر هیچ گونه
هماهنگی و توافق اخلاقی وجود نداشته باشد، نمی توان گفت که زن و مرد باید
یک عمر در رنج و سختی به سر ببرند و به زندگی زناشویی ادامه دهند. البته
شکی نیست که طلاق امری مذموم و ناپسند است.تا توانی پا منه اندرفراق ابعض الاشیاء عندی الطلاق (مولوی)اما در پاره ای از موارد چاره ای جز آن نیست و باید به عنوان یک ضرورت پذیرفته شود. در
فقه و حقوق جامعه ما به طور معمول و غالب اختیار طلاق در دست مرد است و
جدایی زوجین، معلول اراده ی زوج می باشد؛ اما در شرع مقدس اسلام مواردی
وجود دارد که صریحاً اجازه می دهد که زوجه از حاکم درخواست طلاق کند. در
این شرایط دخالت قاضی محکمه نقش مهمی را در حل اختلاف و احقاق حقوق افراد
درپی خواهد داشت تا خانواده را به انتخاب راه حل های مناسبی در جهت اصلاح
طرفین دعوی و اصلاح جامعه راهنمایی نماید.به هر حال بحث در این است که
زن در چه شرایطی حق طلاق دارد و به چه صورت می تواند از آن استفاده کند؟ و
از طرف دیگر با توجه به اینکه در حقوق کنونی سعی شده بیشتر فتاوای مشهور
استفاده شود، درچه مواردی این حق را برای زن قائل شده است؟همچنین کلیه
جوامع در حال تحول و دگرگونی اند و شرایط هرجامعه به سرعت در حال تغییر و
دگرگونی است. این تحولات در مورد طلاق رفعی ایجاد شده و می شود و حق زن
برای طلاق در مصداق دچار تحول می شود. حال سؤالی که مطرح می شود این است که
با توجه به شرایط کنونی جامعه آیا این مصادیق تغییر کرده و اگر تغییر کرده
این مصادیق کدامند؟در این پژوهش ابتدا در فصل اول (کلیات) تعاریف طلاق
و ماهیت آن به صورت مختصر بیان می شود و همچنین اختیار در امر طلاق در فقه
و حقوق مورد بحث قرار می گیرد.در فصل دوم به بررسی شرایط ایجاد این حق برای زن می پردازیم و قواعد موجود حق در این زمینه را شرح می دهیم.و
در فصل سوم اقسام طلاق و مصادیق امروزی طلاق قضایی را مورد بررسی قرار می
دهیم که شامل سه عنوان : خودداری و عجز شوهر از پرداخت نفقه، غیبت شوهر و
عسروحرج برای زوجه می شود.در اینجا بر خود لازم می دانم از راهنمایی
های اساتید محترم به خصوص دکتر خوش بیان و حجت الاسلام فرجی تشکر و قدردانی
بنمایم. امید است که این پژوهش مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد.فهرست مطالب:مقدمه فصل اول : کلیاتمبحث اول : تعریف طلاقمبحث دوم : ماهیت طلاقبند اول : طلاق یکی از علل انحلال نکاح استالف) طلاق بائنب) طلاق رجعیبند دوم : طلاق به نکاح دائم اختصاص داردبند سوم : طلاق از فسخ متفاوت استبند چهارم : طلاق یک ایقاع تشریفاتی معین استالف) طلاق یک ایقاع استب) یک عمل حقوقی تشریفاتی استج) یک ایقاع معین استمبحث سوم : اختیار در طلاقبند اول : تعریفبند دوم : اختیار طلاق دراسلامبند سوم : علت واگذاری حق به مردبند چهارم : طلاق به درخواست زن از دیدگاه اسلامالف) تعریف حقب) تعارض حقوق- سوءاستفاده از حقج) جنبه های عملی ضمانت اجرای سوء استفاده ازحقد) سوء استفاده از حق در فقه اسلامییک : سوء استفاده از حق در فقه امامیهدو : ملاک های سوء استفاده از حقفصل دوم : موجبات ایجاد حق طلاق قضاییمبحث اول : قاعده نفی عسر وحرجبند اول : تعریفالف) نظریه شیخ الشریعه اصفهانیب) نظریه مرحوم نراقیج) نظریه مرحوم ملامحمدکاظم خراسانید) نظریه شیخ مرتضی انصاریدو) نظریه امام خمینی(ره)بند چهارم : مجرا و قلمرو قاعدهالف) مجرای قاعدهب) قلمرو قاعدهج) تعارض روقاعده لاضررد) تعارض قاعده لاضرر، قاعده نفی عسروحرجهـ) آیا برای رفع ضرر از خود، ضرر به غیرجایز است؟و) آیا قاعده لاضررشامل امورعمومی هم می شود؟فصل سوم : اقسام و مصادیق طلاق قضایی در حقوق کنونیمبحث اول : تاریخچهبند اول : قانون مدنی سال 1313بند دوم : قانون حمایت از خانواده سال 1313بند سوم : قانون حمایت از خانواده سال 1353بند چهارم : لایحه قانونی دادگاه مدنی خاص سال 1358بند پنجم : تصمیم شورای عالی قضایی مبنی بر گنجانیده شدن شروطی در عقدنامه هابند ششم : قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق مصوب 1371؛ مجمع تشخیص مصلحت نظامبند هفتم : تبصره موصوب مجمع تشخیص سال 381مبحث دوم : اقسام و مصادیق طلاق قضایی در قانون مدنیبند اول : خودداری و عجز شوهر از پرداخت نفقهالف) طرح موضوعب) تعریف نفقه زوجهج) ماهیت حق زن بر نفقهد) شرایط وجوب نفقهالف) تعریف لغویب) تعریف فقهی و حقوقیبند دوم : مدارک و مستندات قاعدهالف) کتابب) سنتج) اجماعد) عقلیک : بنای عقلادو : قاعده لطفبند سوم : تعیین لا در «لا حرج»بند چهارم : مجرای قلمرو وقاعدهالف) مجرای قاعدهب) قلمرو قاعدهیک : حرج عمومیدو : حرج شخصیسه : حرج واقعی یا معلومچهار: شمول قاعده نسبت به امور عمومیپنج : رخصت یا عزیمت بودن مفاد قاعدهمبحث دوم : قاعده لاضربند اول : کلیاتبند دوم : مدارک و مستندات قاعدهالف) کتابب) سنتج) اجماعد) عقلبند سوم : معنی ضرر و ضراربند چهارم : معنی لا در قاعده «لاضرر»یک : دائمی بودن نفقهدو : تمکین زوجهدو) موانع وجوب نفقهیک : عدم سکونت زوجه در منزل زوجدو : سوء معاشرت زوجهسه : عدم معاضدت در تشییرمبانی خانوادهو) حقوق قابل اعمال زن در صورت ترک نفقه از جانب مردیک : استنکاف شوهر از پرداخت نفقهدو : عجز شوهر ازپرداخت نفقهبند دوم : غایب مفقودالخبرالف) تعریفب) عناصریک : غیبتدو: انقضای مدت نسبتاً طولانیسه : فقد خبرحیات یا مماتج) طلاق زوجه غایب در فقه اسلامی و حقوقبند سوم : عسروحرج و ضرر برای زوجهالف) طرح موضوعب) محدوده رفتار شوهر در بروز عسروحرجج) مرجع تعیین مصادیق طلاق قضایید) مصادیق عسروحرجیک : مصادیق عنوان شده در قانون1. غیبت شوهر و ایجاد عسروحرج2. اعتیاد زوج به یکی از مواد مخدر یا ابتلا به مشروبات الکلی3. محکومیت قطعی زوج4. ابتلاء زوج به بیماری های صعب العلاج روانی یا هر عارضه صعب العلاج دیگردو : مصادیق قابل ذکر در قانون نیامده است.1. عقیم بودن مرد و سایر عوارضی که مانع تولید نسل می شود به شرط عدم امکان درمانی2. اختیار همسر و یا همسران دیگر توسط مرد3. بی عدالتی در رفتار با همسران4. ادامه شغلی که منافی مصالح خانواده با حیثیت زن باشد5. ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانواده یا شئون زن باشد6. ارتکاب اعمال منافی عفت7. ایراد تهمت های ناروا به زن توسط مرد8. اجبار زن به کارهای خلاف شرع یا دون شأن او9. سوء رفتار و معاشرت با زوجههـ) مصادیق عنوان شده در قانونیک : مصادیق عنوان شده در قاون1. ضرب و شتم یا هرگونه سوء رفتار زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زن قابل تحمل نباشد.2. ابتلاء مرد به بیماری های سری که زندگی مشترک را مختل کند.دو : مصادیق قابل ذکر که در قانون نیامده است.1. ابتلاء مرد به امراضی چون موج گرفتگی2. ابتلاء مرد به بیماری ایدز و بیماریهای سلی3. عدم تأمین جانیمنابع و مآخذمنابع و مأخذ:1. اباذری فومنی، منصور، انحلال نکاح دائم ازنظر قانون مدنی ایران، تهران، نشر خیام، 13702. امامی، دکترسیدحسن، حقوق مدنی، تهران، کتاب فروشی اسلامیه، ج 4 و53. امینی، علیرضا، آیتی، محمدرضا، تحریرالروضه فی شرح اللمعه، تهران، سمت، بهار 13804. بازگیر، یدا…، قانون مدنی در آینه آرامی دیوان عالی کشور(حقوق خانواه)، تهران، انتشارات فردوسی، 13805. بهرامی، حمید، سوء استفاده ازحق، تهران، اطلاعات، 13806. تولیت، سیدعباس، تحریرات درس قواعد فقه 1، تهران، دانشکده علوم قضایی، 13857. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، تهران، کتابخانه گنج دانش، 13838. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مکتبهای حقوقی در اسلام، تهران، شرکت افست(سهامی عام) دی ماه 13599. حائری شاه باغ، دکترسیدعلی، شرح قانون مدنی، تهران، وزارت دادگستری، 132810. ره پیک ، دکترحسن، تقریرات درس حقوق مدنی 4، تهران دانشکده علوم قضایی، 138411. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، درآمدی در حقوق اسلامی، تهران، سمت، بهار 6812. دیانی، دکترعبدالرسول، حقوق خانواده، ازدواج و انحلال آن، تهران، امید دانش، 137913. سیدمرتضی، ابوالقاسم ملقب به علم الهدی، الانتصار، قم، نشر اسلامی، 1415 هـ .ق14. شایگان، علی، حقوق مدنی، تهران، طاها، 136615. شهید اول، اللمعه الدمشقیه، مسجدسرایی، حمید، تهران، خط سوم، 138316. صفایی، دکترسیدحسین، امامی، دکترسیداسدا…، مختصر حقوق خانواده، تهران، میزان، زمستان 138417. صفایی ، دکتر سیدحسین، قاسم زاده، دکترسیدمرتضی، تهران، سمت، زمستان 8218. طاهری، حبیب ا…، حقوق مدنی 1 و2، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1376، ج1 19. طباطبایی، علامه محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دارالکتب الاسلامیه، ج 1420. طباطبایی یزدی، محمدکاظم، ملحقات عروه الوثقی، تهران، 1378، ج 221. عاملی، شیخ حر، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث22. العاملی، زین الدین، روضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، بیروت؛ دارالعالم الاسلامی 1410 هـ .ق23. العاملی، زین الدین، مسالک الافهام، چاپ بیروت، 1410، ج124. عراقی، عزت ا…، آیا می دانیدطلاق و وسائل آن کدامند؟ تهران، آسیا، 136425. کاتوزیان، دکترناصر، اعمال حقوقی، تهران، میزان، 8326. کاتوزیان، دکترناصر، حقوق مدنی خانواده، تهران، شرکت انتشار، 136827. کاتوزیان، دکترناصر، حقوق مدنی، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، تهران، دانشگاه تهران، 136928. کلینی، محمدیعقوب، فروغ کافی، قم، دارالمکتب الاسلامیه، 1359 هـ. ق29. گرجی، ابوالقسم، مقالات حقوقی ، تهران، مؤسسه انتشارات ، مرداد 137230. محقق داماد، سیدمصطفی، حقوق خانواده، نکاح و انحلال آن، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، پاییز 6131. محقق داماد، سیدمصطفی، قواعد فقه بخش مدنی، تهران، سمت ، بهار 74 ، ج 1 و 232. مطهری، دکترشهید مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، شرکت افست(سهام عام) ، دی ماه 135933. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، قم، داراکتب اسلامی، فروردین 135334. مکارم شیرازی، ناصر، قواعد الفقهیه، قم، مدرسه الامام الامیر المومنین (ع)، 1410 هـ.ق35. منتظرقائم، مهدی، جزوه درسی اصول فقه 2، تهران، دانشکده علوم قضایی 138336. موسوی بجنوردی، سیدمحمود، قواعد فقهیه، تهران، عروج، پاییز 7937. موسوی خمینی، امام، روح ا…، تحریر الوسیله، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 136538. موسوی خمینی، امام، روح ا…، الرسائل، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 136939. مرگویی، حاج علی، قاعده عسروحرج و حق زنان در طلاق و تحلیل حقوقی و فقهی ماده 1130 قانون مدنی» تهران، اطلاعات، 137940. مهرپور، حسین، مباحثی از حقوق زن از منظر حقوق داخلی، مبانی فقهی و موازین بین الملل، تهران، اطلاعات، 137941. محقق ممدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، انتشار اسلامی، جلد 29 و 30 و 31 و 32، شوال 1451 هـ .ق42. نوری،محمدعلی، قانون مدنی فرانسه با ترجمه، تهران، گنج دانش، 137643. ولیدی، محمدصالح، حقوق جزای عمومی، مسئولیت جزایی، مشارکت و مساعدت در جرم، تهران، نشر داد، 1372