پژوهش شناخت راه ها واصول آموزش خلاق در آموزش مفاهیم دینی

پژوهش شناخت راه ها واصول آموزش خلاق در آموزش مفاهیم دینی

پژوهش شناخت راه ها واصول
آموزش خلاق در آموزش مفاهیم دینی  
      نماز فریضه ای واجب
است که اساس آن بر تربیت استوار است به طور مشهود امری اجتماعی محسوب می گردد .
شکر به درگاه پروردگار و نیایش او از بنیادی ترین اصول تربیتی است که در هر دینی
به وضوح می توان نحوه ی نیایش های مختلف را مشاهده نمود . اهمیت و حساسیت انجام
فریضه نماز در دین مبین اسلام به حدی زیاد است که از آن به عنوان ستون دین یاد شده
و لذا انتقال و آموزش صحیح این فریضه الهی به دانش آموزان می تواند فلسفه زیستن و
آینده آنان  را تحت الشعاع قرار دهد   فهرستفصل اول   ۲کلیات   ۲۱٫۱٫  بیان مسئله
  ۲۲٫۱٫ اهمّیّت و
ضرورت موضوع :   ۴۳٫۱٫ اهداف
تحقیق :   ۵۴٫۱٫ سؤال های
تحقیق :   ۶۵٫۱٫ فرضیات
تحقیق :   ۶۶٫۱٫  تعاریف نظری و
عملیاتی تحقیق   ۷۱،۷ . محدودیت ها :   ۹فصل دوم   ۱۱پیشینه و سوابق   ۱۱مربوط به تحقیق   ۱۱۱٫۲٫  مقدمه  
۱۱۲٫۲٫ تاریخچه ی
باورهای دینی   ۱۲۳٫۲٫ ادیان و
نگاه آنها به نماز ونیایش   ۱۸۱٫۳٫۲٫  نماز در آئین
زرتشت   ۱۹۲٫۳٫۲٫ نماز در
آئین یهود :   ۲۱۳٫۳٫۲٫  نماز در دین
مسیحیت   ۲۳۴٫۳٫۲٫ نماز در
آئین مقدّس اسلام   ۲۴۴٫۲٫ تربیت
دینی در دوران کودکی و نوجوانی   ۲۷۵٫۲٫ تربیت
دینی در دوره ی  ابتدایی   ۲۹۱٫۵٫۲٫  نقش توجّه به
نیازهای کودکان در تربیت دینی   ۳۱۲٫۵٫۲٫ نقش آموزش
خلاق در تربیت دینی کودک   ۳۱۳٫۵٫۲٫ نقش
انگیزش در تربیت دینی کودک   ۳۲۴٫۵٫۲٫ نقش محبّت
و ایمنی در تربیت دینی کودک   ۳۲۵٫۵٫۲٫ نقش
فرادهنده در تربیت دینی کودک   ۳۲۶٫۵٫۲٫ نقش محیط
آموزشی در تربیت دینی کودک   ۳۳۷٫۵٫۲٫ نقش تفکّر
در تربیت دینی کودک   ۳۳۸٫۵٫۲٫  نقش روان شناسی
رشد در تربیت دینی کودک   ۳۶۸٫۵٫۲٫الف – رشد و تکامل
بدنی :   ۳۷۸٫۵٫۲٫ب – رشد و تکامل گویایی
  ۳۹۸٫۵٫۲٫ج- رشد و تکامل
عقلی   ۴۰۸٫۵٫۲٫د- رشد و تکامل
اخلاقی   ۴۱۸٫۵٫۲٫ه- تفاوت های جنسی
و ویژگی های مختلف آن ها   ۴۴۸٫۵٫۲٫و- ویژگی های
دختران در سنین ابتدایی   ۴۶۹٫۵٫۲٫ نقش بصیرت
گرایی در تربیت دینی کودک   ۴۹۶٫۲٫ تربیت
بصیرت گرا   ۵۰۷٫۲٫ مفهوم
بصیرت گرایی   ۵۱۷٫۲٫أ- توانایی فهم زندگی
  ۵۲۷٫۲٫ب- نقد زندگی  
۵۳۷٫۲٫ج- تصمیم برای زندگی
  ۵۳۸٫۲٫ طبقات و
حوزه های چهارگانه یادگیری در رویکرد بصیرت گرا   ۵۴۸٫۲٫أ – حوزه درک مفاهیم
  ۵۶۸٫۲٫أ،۱- فهم   ۵۶۸٫۲٫أ،۲- تعقل   ۵۶۸٫۲٫أ،۳-دانش   ۵۷۸٫۲٫أ،۴-تفکّر منطقی
  ۵۷۸٫۲٫ب- حوزه ی کسب مهارت
  ۵۷۸٫۲٫ج- حوزه ی به کارگیری
مفاهیم و مهارت ها   ۵۸۸٫۲٫د- حوزه ی تحلیل
نقادانه و سازمان دهی افکار   ۵۸۸٫۲٫ه-  یادگیری
ارتباط حوزه های چهارگانه باهم   ۵۹۹٫۲٫ بصیرت ،
توانایی تشخیص و تمییز و توانایی تصمیم گیری   ۶۰۱۰٫۲٫ راهبردهای
تعلیم و تربیت دینی بصیرت گرا   ۶۱۱٫۱۰٫۲٫ فرآیند
محوری   ۶۱۲٫۱۰٫۲٫ دانش آموز
محوری   ۶۱۳٫۱۰٫۲٫ معلم ،
مدیر یادگیری والگوی رفتار   ۶۲۴٫۱۰٫۲٫ رد رویکرد
ذهن گرا ( انبوه سازی مفاهیم دینی در ذهن دانش آموزان )   ۶۲۵٫۱۰٫۲٫ اهمیت
طراز تحول شناختی شاگردان در حوزه مفاهیم دینی   ۶۳۶٫۱۰٫۲٫ ارزشیابی
کیفی و مستمر   ۶۴۱۱٫۲٫ گام های
آموزشی در تعلیم وتربیت دینی کودکان   ۶۵۱۲٫۲٫ آموزش
خلاق   ۶۷۱٫۱۲٫۲٫ تفکّر
  ۷۰۲٫۱۲٫۲٫ تفکّر
خلاق   ۷۵۳٫۱۲٫۲٫ اصول
آموزش خلاق   ۷۸۱۳٫۲٫ مفهوم
خلاقیت   ۸۲۱٫۱۳٫۲٫ دیدگاه
های مختلف در خصوص خلاقیت   ۸۴۲٫۱۳٫۲٫ اهمیت و
ضرورت پرورش خلاقیت   ۸۹۳٫۱۳٫۲٫ رشد و
پرورش خلاقیت کودکان :   ۹۰۴٫۱۳٫۲٫ الگوی
پیشنهادی خلاقیت آموزی در دبستان :   ۹۳۴٫۱۳٫۲٫أ- روش مستقیم :
اجرای طرح زنگ خلاقیت   ۹۳۴٫۱۳٫۲٫ب- روش غیر مستقیم
:آموزش خلاقیت   ۹۴۴٫۱۳٫۲٫ب.۱- آموزش خلاق :
  ۹۴۴٫۱۳٫۲٫ب.۲- آمیختن عمق
دروس با هنر   ۹۴۴٫۱۳٫۲٫ب.۳- آموزش های
اجتماعی :   ۹۴۴٫۱۳٫۲٫ب.۴- ایجاد فضای
خنده و بازی در جریان آموزش   ۹۵۴٫۱۳٫۲٫ب.۵- آمیختن آموزش
با محرک بدنی   ۹۵۴٫۱۳٫۲٫ب.۶- پذیرش تخیلات
کودکان   ۹۵۴٫۱۳٫۲٫ب.۷- آموزش فن
آوری ها و روش های حل مسأله   ۹۶۴٫۱۳٫۲٫ ویژگی ها
و صفات افراد خلاق   ۱۰۰۱۴٫۲٫ فهم رفتار
دانش آموزان در نظام اجتماعی آموزش و پرورش :   ۱۰۴۱٫۱۴٫۲٫ رفتار اثر
بخش ، کار آمد و تاثیر گذار   ۱۰۸۱۵٫۲٫ آموزش و
روابط نقش ها :   ۱۱۱۱۶٫۲٫ نظریه ها
و تئوری های مرتبط با موضوع :   ۱۱۲۱۶٫۲٫ أ- نظریه
ی پیاژه :   ۱۱۳۱۶٫۲٫ب-نظریه ی هارمز :
  ۱۱۵۱۶٫۲٫ ج- نظریه
ی گلدمن :   ۱۱۶۱۶٫۲٫د- نظریه تاثیر
انتخابی فلور :   ۱۱۸۱۷٫۲٫ رابطه ی
یادگیری با ایمان و عمل   ۱۲۴۱۷٫۲٫ أ- ایمان
، عمل یا بصیرت   ۱۲۶۱۷٫۲٫ب_ ارزشیابی یادگیری
یا ارزشیابی ایمان و عمل   ۱۲۶۱۸٫۲٫ آموزه
هایی در تعلیم وتربیت دینی خلاق با رویکرد بصیرت گرایی   ۱۲۷۱۸٫۲٫أ-  اصل اول :
تعلیم وتربیت برای کمال انسان است   ۱۲۷۱۸٫۲٫ب-  اصل دوم :
تعلیم وتربیت برای زندگی فردی واجتماعی انسان است   ۱۲۷۱۸٫۲٫ج- اصل سوم: تعلیم
وتربیت برای تحول جامعه انسانی است   ۱۲۸۱۸٫۲٫د- اصل چهارم:
انتخاب روش های تربیتی مطابق با تعریف انسان صورت می گیرد   ۱۲۸۱۸٫۲٫ه- اصل پنجم :تفکر
خلاق اهمیت بسیاری دارد   ۱۲۹۱۸٫۲٫و- اصل ششم :معلم
دارای جایگاهی والاست   ۱۲۹۱۸٫۲٫ز- اصل هفتم : معلم
هدایت گر است   ۱۳۰۱۸٫۲٫ح- اصل هشتم:
 رابطه ی معلم شاگرد بسیار مهم است   ۱۳۰۱۸٫۲٫ت- اصل نهم: برقراری
تعادل میان ذهنیت و عینیت گرایی یک ضرورت است   ۱۳۱۱۸٫۲٫ی-  اصل دهم:
تربیت دینی ( به ویژه در دوره ی ابتدایی) تربیت کودک ، محور است   ۱۳۱۱۹٫۲٫ نتایج
مطالعات و تحقیقات داخلی مرتبط با موضوع :   ۱۳۲۲۰٫۲٫ نتایج و
مطالعات خارجی مرتبط با موضوع   ۱۴۰فصل سوم   ۱۴۳روش تحقیق ومراحل اجرای
تحقیق   ۱۴۳۱٫۳٫ روش تحقیق
  ۱۴۳۲٫۳٫ ابزار جمع
آوری اطلاعات و تحلیل داده ها :   ۱۴۴۳٫۳٫  شیوه ی اجرا و
انجام پژوهش :   ۱۴۴فصل چهارم   ۱۴۷یافته هاوتجزیه وتحلیل
آنها   ۱۴۷۱٫۴٫ تعلیم و
تربیت باورهای دینی ( نماز ) در مدارس ابتدایی :   ۱۴۷۱٫۴٫أ- ارتباط و نزدیکی
با مبانی اعتقادی :   ۱۵۰۱٫۴٫ب- ایجاد انگیزه و
گرایش درونی :   ۱۵۰۱٫۴٫ج- تقویت تفکر و
معرفت دینی(بصیرت) :   ۱۵۰۲٫۴٫ نقش مدارس
ابتدایی در آموزش نماز به کودکان :   ۱۵۱۲٫۴٫ أ- ایجاد
شور و اشتیاق :   ۱۵۱۲٫۴٫ ب- ارائه
ی الگوهای دینی :   ۱۵۱۲٫۴٫ ج- نقش
ایجاد معرفت و شناخت :   ۱۵۲۲٫۴٫د-  نقش نهادینه
کردن فرهنگ نماز :   ۱۵۲۲٫۴٫ ه- نقش
ساخت نگرش مثبت در کودکان :   ۱۵۲۲٫۴٫ و- نقش
جهت دهی اخلاقی :   ۱۵۳۳،۴٫  رابطه ی خلاقیت
با رشد وتقویت باورهای دینی ( نماز )   ۱۵۵۴٫۴٫ رابطه ی
نماز و خلاقیت در مدارس ابتدایی :   ۱۶۰۴٫۴٫ أ-
 توصیف اطلاعات مصاحبه ای :   ۱۶۴۴٫۴٫ ب-
اطلاعات عمومی پاسخگویان و مصاحبه شوندگان   ۱۶۵۴٫۴٫ج- تجزیه و تحلیل
یافته ها   ۱۷۲۴٫۴٫د- تحلیل اطلاعات
استخراج شده :   ۱۷۵فصل پنجم :   ۱۷۸نتیجه گیری   ۱۷۸۱٫۵٫ خلاصه ی
تحقیق   ۱۷۸۲٫۵٫  نتیجه گیری از
یافته های کتابخانه ای و پژوهشی :   ۱۸۰۳٫۵٫ ارائه ی
پیشنهادها :   ۱۸۶منابع ومأخذ   ۱۸۸ ۱٫۲٫  مقدمه نماز فریضه ای واجب
است که اساس آن بر تربیت استوار است به طور مشهود امری اجتماعی محسوب می گردد .
شکر به درگاه پروردگار و نیایش او از بنیادی ترین اصول تربیتی است که در هر دینی
به وضوح می توان نحوه ی نیایش های مختلف را مشاهده نمود . اهمیت و حساسیت انجام
فریضه نماز در دین مبین اسلام به حدی زیاد است که از آن به عنوان ستون دین یاد شده
و لذا انتقال و آموزش صحیح این فریضه الهی به دانش آموزان می تواند فلسفه زیستن و
آینده آنان  را تحت الشعاع قرار دهد . از دیدگاه جامعه
شناسی ، نهاد دین به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی در فرآیند اجتماعی شدن ،
 ارزش های مذهبی را در افراد درونی ساخته و باعث تطابق آن با فرهنگ جامعه می
گردد . کودکان از سنین اولیه خود ، تحت تربیت و پرورش والدین در خانواده قرار
دارند . برای تربیت فرزندان ، استنباط و روشن بینی والدین نسبت به تمایلات و علائق
آنها الزامی است . ( شرقی ، ۱۳۷۲ ) در این دوره ارزش های مذهبی و هنجارهای دینی
توسط اعضای خانواده به طور مستقیم یا غیر مستقیم به فرزندان منتقل می گردد . آنان
با مشاهده ی والدین خود در حال انجام فرائض دینی ، کنجکاویشان برانگیخته می شود.
مراسمی که در اعیاد مذهبی برگزار می گردد،نیز بر روی کودکان تأثیر می گذارد . در
این سنین با توجّه به این که (من مفعولی) در کودکان نقش بیشتری بازی می کند ، آنان
پذیرای هنجارها و نرم های مذهبی هستند . پس از خانواده ، مدرسه مهم ترین نهادی است
که می تواند به لحاظ رفتارهای مذهبی بر روی کودکان تأثیر گذار باشد . با توجه به
آنکه فرآیند اجتماعی شدن از خانواده شروع و در مراحل بعدی تکمیل می گردد ، وجود
همسازی میان اهداف نهادهای مختلفی مثل مدرسه و خانواده در شکوفایی شخصیت مذهبی
دانش آموزان نقش ویژه ای ایفا می کند . اگر میان عملکرد خانواده و مدرسه تعـارض
وجود داشته باشد ، باعث سر درگمی و بلا تکلیفی کودکان گردیده و اعتقادات مذهبی او
را تحت تأثیر قرار می دهد . با توجه به اهمیت دوران کودکی و نوجوانی در تکوین
شخصیت فردی ، تثبیت ارزش های دینی در شخصیت او با همانند سازی هایی که در نقش های
مختلف ایفا می کند ، درونی می گردد . لذّت تربیت صحیح در دوران کودکی  
  می تواند مجموعه ای نظام یافته و شالوده بندی شده از نقش هایی که به آنها
وابسته است را به وجود آورد .در این فصل ، سوابق مربوط
به موضوع آموزش های دینی وانتقال ارزش های بنیادی مذهبی در مدارس پرداخته شده است،
که توسط مربیان تربیتی ارائه می گردد . هر چند گستره ی این موضوع به لحاظ نظری
بسیار وسیع می باشد ، اما در این پژوهش سعی محقق بر آن است که به بررسی تحلیلی
سوابق و موضوع هایی کاملاً مرتبط با راه ها واصول خلاقانه ای که به منظور آموزش
مفاهیم دینی و تعمیق باورهای دینی در کودکان پس از جدا شدن ازخانواده وارتباط با
نهاد مدرسه است ، پرداخته شود . در ضمن با توجّه به آن که پژوهش حاضر با روش
کتابخانه ای و مصاحبه صورت گرفته ، اطلاعات پایه ای که در نهایت پاسخگوی سؤال های
تحقیق می باشند در این فصل مورد کنکاش قرارگرفته است .۲٫۲٫ تاریخچه ی
باورهای دینینیاز به پرستش و نیایش
یکی از نیازهای اساسی و عمیقی است که در عمق روان بشر وجود دارد . در بررسی های
تاریخی این موضوع به اثبات رسیده که پرستش جزئی از وجود و کشش فطری انسان است .
گاهی که این میل و روح پرستش توسط انبیا ( علیهم السلام ) در مسیر صحیح قرار گرفته
، به خدا پرستی ختم شده و گاهی نیز بر اثر جهل و نادانی ، انحرافات و لجاجت ،
موجودات و اشیاء گوناگون مثل سنگ و چوب ، ماه و خورشید ، آتش ، گاو و پول مورد
پرستش قرار گرفته اند . استاد
شهید علامه مطهری در این مورد می فرمایند : یکی از پایدارترین و قدیمی ترین
تجلیّـات روح آدمی و یکی از اصیل ترین ابعاد وجود انسانها حس نیایش و پرستش است .
مطالعه ی آثار زندگی بشر نشان می دهد که هر زمان و هر کجا که بشر وجود داشته است ،
نیایش و پرستش هم وجود داشته است. چیزی که هست ، شکل و شخص معبود متفاوت شده