پیشینه تحقیق و مبانی نظری مبانی نظری حسابرسی مستقل و داخلی
حسابرس مستقلتعریف حسابرسیحسابرسی به معنای اعم کلمه در «بیانیه مفاهیم بنیادی حسابرسی[1]» این‌گونه تعریف شده است: حسابرسي فرآيندي است منظم و باقاعده جهت جمع‌آوری و ارزيابي بی‌طرفانه شواهد درباره ادعاهاي مربوط به فعالیت‌ها و وقايع اقتصادي، به منظور تعيين درجه انطباق اين ادعاها با معيارهاي از پيش تعیین‌شده و گزارش نتايج به افراد ذينفع (نیک‌خواه آزاد،1379).این
تعریف به عمد به صورت جامع ارائه شده است تا انواع مختلف حسابرسی را شامل
شود. برخی از عبارات این تعریف نیاز به توضیح بیشتری دارد. عبارت فرآيندي است منظم و باقاعده
بر این نکته دلالت دارد که حسابرسی بر اساس برنامه‌ریزی مناسب انجام
میشود. برنامه‌ریزی مناسب شامل جمع‌آوری و ارزیابی بی‌طرفانه شواهد است.
حسابرسان باید با حفظ بی‌طرفی نسبت به جمع‌آوری و ارزیابی مربوط بودن و
اعتبار شواهد بپردازند. اگر چه نوع، میزان و قابلیت اتکای شواهد در کارهای
مختلف حسابرسی می‌تواند متفاوت باشد، اما جمع‌آوری و ارزیابی شواهد، بخش
اعظم فعالیت‌های حسابرسان را تشکیل میدهد. شواهدی را که حسابرسان جمع‌آوری
می‌کنند باید درباره ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی باشد. در حسابرسی، واژه ادعا معنای
ویژه‌ای دارد و به اظهارات ضمنی یا صریح مدیریت اطلاق میشود که در قالب
صورت‌های مالی، اسناد و مدارک یا سیستم‌ها تجسم می‌یابد. برای مثال،
صورت‌های مالی اساسی تهیه‌شده توسط مدیران شامل چند ادعا است. از جمله
مبلغی که در ترازنامه در سرفصل اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات نشان داده
میشود، بیانگر این است که مدیران ادعا دارند: شرکت بر این دارایی‌ها
مالکیت دارد و از این دارایی‌ها در فرآیند عادی عملیات تولیدی یا خدماتی
خود استفاده می‌کند و این مبلغ، بهای تمام‌شده تاریخی پس از کسر استهلاک
انباشته این دارایی‌ها است. هدف حسابرسان از مقایسه شواهد جمع‌آوری شده با ادعاهای مربوط به فعالیت‌ها و وقایع اقتصادی، تعیین میزان انطباق ادعاهای مزبور با معیارهای از پیش تعیین شده است. اگر چه معیارهای مختلفی برای تعیین میزان انطباق وجود دارد، اما در تنظیم صورت‌های مالی اساسی، معمولاً معیار اصلی و مورد قبول، اصول حسابداری یا استانداردهای حسابداری است. (نیک‌خواه آزاد، 1379).در
بند ۲ بخش ۲۰۰ استانداردهای حسابرسی کشور (۱۳۸۶) تأکید شده است که هدف از
حسابرسی صورت‌های مالی، اظهارنظر نسبت به این موضوع است که آیا صورت‌های مالی براساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است یا خیر.آخرین عبارت مهم، یعنی گزارش نتایج به
اشخاص ذینفع، بیانگر نوع گزارشی است که حسابرسان برای اشخاص ذینفع تهیه
می‌کنند. اشخاص ذینفع می‌تواند شامل سهامداران، اعتباردهندگان، کارکنان،
تأمین‌کنندگان مواد و کالا، سازمان‌های دولتی، بورس اوراق بهادار و
گروه‌های دیگر باشد. حسابرسی مستقلحسابرسی
مستقل به آن گونه حسابرسی اطلاق می‌گردد که توسط شخص یا اشخاص مستقل از
دستگاه یا شرکت انجام می‌گیرد. علاوه بر اظهارنظر نسبت به صورت‌های مالی و پیوست‌های
آن، حسابرسی مستقل شامل مطالعاتی پیرامون چگونگی جریان امور و ارزیابی
مستقلی نسبت به نتایج مالی عملیات و فعالیت‌های دستگاه و بالأخره کنترل‌های
داخلی برقرارشده در آن نیز می‌گردد (ارباب سلیمانی، نفری، 1384).حسابرس مستقل[2] فردی است
که به دعوت صاحبان سهام و یا اشخاص حقیقی یا حقوقی ذینفع و یا به حکم
قانون حساب‌های مورد نظر را رسیدگی کرده و نتیجه را کتباً به دعوت‌کننده یا
هر شخص حقیقی یا حقوقی که او تعیین نموده است گزارش میدهد (همان منبع).2-2-3 اهداف حسابرسی2-2-3-1 بيان هدف حسابرسیهدف کلی حسابرسی شرکت را میتوان به صورت زير بيان کرد:در زمينه نياز به حاکميت شرکتی[3] و پاسخگویی مديريتی، رسيدگی و گزارش کردن درباره
کيفيت صورت‌های مالی شرکتها در جهت منافع افراد و سازمانها به طريقی دور
از اين شرکتها اما با حقوق معقول دسترسی به اطلاعات منظور شده در
گزارش‌ها.
عبارت «دور اما با حقوق معقول دسترسی» بر حسب سه عامل تفسير می شود: اولين
عامل عبارت است از استفاده‌کنندگان بالقوه صورت‌های مالی (نياز برای
پاسخگویی است) که به صورت فيزيکی يا به شکل ذهنی از ارزيابی شخصی کيفيت
محتوای اطلاعاتی گزارش‌ها جلوگيری شده (پس در اين صورت نياز برای پاسخگویی
است).دومين
عامل مربوط است به يک تضاد منافع قابل‌شناسایی اما بالقوه بين
تولیدکنندگان مديريتی گزارش‌ها و استفاده‌کنندگان بالقوه آنها که برای
استفاده‌کننده يک نياز اطلاعاتی ايجاد می‌کند که تضاد را روشن کند (وضعيت
نمايندگی از سقوط اخلاقی بالقوه).سومين عامل اين است که: آيا عامل تفکيک و تضاد منافع برای ترغيب استفاده‌کننده برای پيامدهای اقتصادی، اتکای آنها به صورت‌های مالی وقتی آنها کيفيت نامناسبی دارند کافی هستند (موید یک رابطه هزينه منفعت) (پاكروان، 1391).بنابراين هدف خاص تر حسابرسی شرکت را میتوان به صورت زير بيان کرد:در زمينه نياز به حاکميت شرکتی و پاسخگویی مديريتی، نگرانی اوليه حسابرس عبارت است
از: گواهی (شهادت دهی) درباره مربوط بودن و قابليت اعتماد صورت‌های مالی
از جانب افراد و سازمانهایی که حقوق معقولی از دسترسی به آن اطلاعات دارند
و انتظار می رود هنگام استفاده به وجود چنين خصلت‌هایی با توجه به چنين صورت‌های مالی اتکا نمايند (همان منبع).از اين هدف چند استدلال حاصل می شود:1- حسابرس از جانب افرادی که به کيفيت صورت‌های مالی اتکا می‌کنند، کار می‌کند.2- اين کيفيت در دو بخش تعريف می شود: بخش اول مربوط به اينکه آيا پیام‌های مالی مناسب استفاده‌کننده، در صورت‌های مالی ابلاغ میشوند؟ بخش دوم اين است که آيا اين پیام‌ها به صورت معتبر توليد میشوند؟2-2-3-2 اهداف پنهانی حسابرسیاهداف
یک نقش پیچیده مثل حسابرسی همیشه مستقیماً یا صراحتاً بیان نمی‌شود.
یکپارچگی سیستم ثبت و نگهداری حسابداری به عنوان منبع داده‌ها برای مقاصد
گزارش دهی، وجود کنترل‌های داخلی قوی برای حفظ این یکپارچگی و کفایت افشای
داده‌های گزارش‌شده از جمله اهداف پنهانی حسابرس هستند که حسابرس برای
رسیدن به هدف نهایی که همان تعیین کیفیت صورت‌های مالی گزارش‌شده را بر حسب
معیارهای تصریح شده است از این مبانی استفاده می‌کند(حساس یگانه،1384).2-2-3-3 تحول هدف‌های حسابرسی
هدف اصلی از حسابرسی در سالهای قبل از ابتدای قرن بيستم کشف تقلب بود. در
نيمه اول اين قرن هدف حسابرسی از کشف تقلب فاصله گرفت و به سوی هدف جديد يعنی تعيين اينکه آيا صورت‌های مالی تصويری درست و منصفانه از وضعيت مالی، نتايج عمليات و تغييرات در وضعيت مالی را ارائه میدهد، تغيير کرد (هرچند که
هنوز تعبير و تفسير واحدی از مفهوم درست و منصفانه در جوامع حرفه‌ای وجود
ندارد)؛ اما کشف تقلب هنوز به عنوان هدف فرعی حسابرسی مطرح است زیرا که
وجود تقلب يا اشتباه، در اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت‌های مالی تأثیر
می‌گذارد. جلوگيری از تقلب از وظايف مديريت است نه حسابرس، وجود حسابرس
بايد تقلب کنندگان بالقوه را از رسيدن به منظور خود بازدارد. از هدف‌های
فرعی دیگر حسابرسی میتوان به تعيين دقت سوابق حسابداری اشاره کرد (همان
منبع).لی[4] (1988) نويسنده کتاب «حسابرسی شرکتها» هدف حسابرسی را به شرح زير بيان می‌کند:الف- حسابرس به منظور اعتبار بخشيدن به اطلاعات مالی مندرج در صورت‌های مالی بايد نظر تخصصی و مستقل خود را در موارد زير اظهار دارد:1-
مربوط بودن اطلاعات با رويدادهای اقتصادی، فعالیت‌ها و معاملاتی که بيانگر
آن‌هاست و دريافت اطمينان از اينکه اين اطلاعات به طور يکنواخت و طبق اصول
متداول حسابداری متناسب با نوع فعاليت شرکت ارائه و به نحوی کافی افشاء
شده است.2-
عينيت اطلاعات در رابطه با منافع خاص سهامداران به منظور دريافت اطمينان
از بی‌طرفی در تهيه ارائه صورت‌های مالی و افشای آنها به گونه‌ای که منافع
گروه خاصی در نظر گرفته نشده باشد.معمولاً از اين دو مورد اظهارنظر نسبت به درست و منصفانه بودن صورت‌های مالی تعبير می شود. ب-
حسابرس به منظور اظهارنظر نسبت به صورت‌های مالی و اعتبار بخشيدن به آنها
بايد دقت و قابليت اتکای اطلاعات پردازش‌شده توسط سيستم حسابداری را بررسی
و اثبات کند. اين هدف معمولاً عنوان «تعيين دقت سوابق حسابدری» بيان می
شود.ج-
حسابرس در مواردی که تردید پيدا کند، بايد مطمئن شود که مديريت از احتمال
تقلب و اشتباه اطلاع پیداکرده و اقدام لازم را انجام داده است. حسابرس بايد
اين نتیجه‌گیری را در هنگام اظهارنظر نسبت به صورت‌های مالی مورد توجه
قرار دهد. اين هدف جزئی در گذشته، هدف اصلی حسابرسی بوده است که «کشف تقلب»
نام دارد. در
بند ۲ بخش ۲۰۰ استانداردهای حسابرسی کشور (۱۳۸۶) تأکید شده است که هدف از
حسابرسی صورت‌های مالی، اظهارنظر نسبت به این موضوع است که آیا صورت‌های مالی از تمام جنبه های با اهمیت براساس استانداردهای حسابداری تهیه شده است یا خیر.2-2-4 نقش حسابرس مستقل2-2-4-1 نقش عام اجتماعی و اقتصادی حسابرسیرسیدگی و حسابرسی خدمات مفیدی را در اجتماع برای افراد و سازمان‌های نیازمند به اطمینان خاطر و آرامش فراهم می‌کند؛ زیرا شک‌ها، تردیدها و عدم اطمینان‌ها درباره وضعیت پدیده‌ها در دنیای واقعی که مورد علاقه آنها میباشند، فراوان است. نه تنها چنین آرامش خاطر و اطمینانی به وسیله عملکرد رسیدگی و تأیید فراهم می شود، بلکه می‌تواند با پیشگیری اشتباه، تقلب و یا شناسایی عواملی که می‌تواند به فرد یا سازمان علاقه‌مند به پدیده مورد نظر آسیب برساند، نوعی مصونیت ایجاد کند. پاسخگو کردن افراد یا سازمان‌های جامعه در مورد اعمالشان به وسیله فرایند رسیدگی یا حسابرسی توسط شخص ثالث، نوعی سازوکار کنترل اجتماعی است این فرایند، ثبات و آرامش روابط انسانی را به همراه دارد. رسیدگی، تأیید و گزارش باعث آرامش خاطر می شود مبنی بر اینکه تصمیم‌ها و اعمال بر اساس شرایط و ویژگی‌های ناشناخته، گرفته نشده‌اند و در نتیجه مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی در جامعه افزایش می‌یابد (رجبی، صابری،1391).2-2-4-2 نقش خاص اجتماعی حسابرسیاین نقش اجتماعی حسابرسان در موقعیت‌هایی که مستلزم گزارش اطلاعات مالی به وسیله سازمانها برای اعضای برون‌سازمانی آنها است، کاربرد ویژه‌ای دارد. ضرورت اطمینان خاطر و آرامش از طریق رسیدگی و تأیید به ویژه در موقعیت‌هایی مشهود است که ساختار سازمانی، مستلزم یک جدایی مشخص بین تامین کنندگان مالی و مدیریت منابع سازمانی باشد. اعتباردهندگان برون‌سازمانی که حداقل بخشی از تامین منابع را به عهده گرفته‌اند یا به روش‌های مختلف بر استفاده از منابع تامین شده تأثیر گذاشته‌اند، لازم است بدانند در مورد منابع سپرده‌شده مدیریت حساب دهی و پاسخگویی خود را چگونه ایفا می‌کند. عوامل مدیریتی سازمان، مسئول اعمال خود هستند و سعی می‌کنند با گزارش رسمی اطلاعات حسابداری به اشخاص برون‌سازمانی تا حدودی به این وظیفه عمل کنند. حسابرسی چنین گزارش‌هایی، اعتبار اطلاعات گزارش‌شده را افزایش داده و راهی برای تقویت فرایند پاسخگویی است. در مورد نقش خاص اجتماعی حسابرسی، میتوان گفت که اطلاعات گزارش‌شده در مورد انجام وظیفه مباشرت مدیر، دارای ماهیت مالی است و دربرگیرنده پاسخگویی مدیران به مالکان سازمان می‌باشد. این گواهی نه تنها برای ارائه به سهامداران که معمولاً مخاطب آنها هستند، بلکه به عنوان یک «کالای عمومی » برای جامعه ارائه می شود؛ بنابراین، در بسیاری از موقعیت‌ها اطلاعات مالی گزارش‌شده در دسترس هر عضوی از جامعه است و می‌توانند به تصمیم‌گیری‌ها و اعمال اقتصادی و اجتماعی افرادی بی انجامد که به این اطلاعات اتکا می‌کنند؛ درحالی‌که در مقررات مربوط به طور مستقیم به آنها اشاره‌ای نشده است. گرچه وجود حسابرسی ممکن است از نظر قانونی برای چنین هدفی نباشد، اما با توجه به کیفیت پیش‌بینی‌شده از اطلاعات در دسترس عموم، ارائه آنها موجب اطمینان و آرامش جامعه می شود و در انجام این کار، نقش اجتماعی این اطلاعات را برای پاسخگویی سازمان‌های موجود در جامعه، مستحکم می‌کند (رجبی و صابری،1391).2-2-4-3 نقش اقتصادی کلی رسیدگی و حسابرسینقش‌های اقتصادی رسیدگی در شش بند ذیل خلاصه کرد (حساس یگانه، 1384):· در دنیای واقعی یک پدیده خاص وجود دارد که در رابطه شرکت‌کنندگان در موقعیت مربوطه اهمیت دارد.· در رابطه باکیفیت یا وضعیت این پدیده تردید وجود دارد.· چنین تردیدی برای شرکت‌کنندگان عدم اطمینان به همراه دارد.· این عدم اطمینان، گواهی و تأیید پدیده را بر کاهش یا حذف عدم اطمینان و تردید را ضروری میسازد.· گواهی
یا تأیید وضعیت یا کیفیت این پدیده، اعتماد و آرامش کافی برای
شرکت‌کنندگان در حذف یا کاهش عدم اطمینان و تردید، به وجود میآورد.· در ساختار تصمیم‌گیری‌های مختلف شرکت‌کنندگان، آنان قادرند هم با یکدیگر و هم با پدیده، رابطه منطقیتر برقرار کنند.· روابط
منطقی در این رابطه، معمولاً مستلزم یک تصمیمگیری عقلایی در رابطه با
انتخاب بین گزینههای موجود و انجام یک اقدام عقلایی است.2-2-4-4 نقش اقتصادی خاص حسابرسیاین
استدلال اقتصادی برای توجیه نیاز به حسابرسی، نشان میدهد که اگر پیامدهای
اقتصادی تضادهای بالقوه در روابط قراردادی (مانند سرمایه‌گذاری در یک
سازمان) بیشتر از هزینههای حسابرسی باشد به نفع هر فرد است که از حسابرسی
استفاده کند. نقش اقتصادی اساسی حسابرس در یک بازار تحت نظارت را میتوان
به صورت نمایندهای برای مالکان (و به طور غیرمستقیم برای دیگران) تصور کرد
که در آن یک منبع اطلاعاتی از یک سازمان خصوصی و درباره آن وجود دارد و
اگر توسط یک فرایند کنترل کیفیت مانند حسابرسی، تحت نظارت نباشد، امکان
لطمه و زیان اقتصادی برای مصرف‌کننده وجود دارد (همان منبع).2-2-4-5 نقش بیمه سیاسی حسابرسیبعد
دیگری که از خدمات حسابرسی در جوامع پیشرو مطرح است، بیمه سیاسی است. در
طول سالها، حتی در اوایل سدهی اخیر و فروپاشی شرکتهایی چون انرون و
ورلدکام در آمریکا، حسابرسان مستقل، سپر بلایی در برابر مشکلات ناشی از
فروپاشیها و ورشکستگی‌ها برای دولت بودهاند.اشاره
انگشت اتهام به سوی حسابرسان مستقل موجب بیمه سیاسی دولت‌مردان میشود و
برای آنها منافع سیاسی به همراه دارد و تک‌تک سرمایهگذاران زیان‌دیده در
بازار به اعتبار حسابرسان مستقل و مقوله قصور احتمالی آنها متمرکز میشوند
و آنها را در مقابل حسابرسان مستقل قرار میدهند (همان منبع).2-2-4-6 نقش روانشناسی رسیدگی و حسابرسیفرایند رسیدگی و تأیید به طور کلی و حسابرسی به طور خاص دارای سه نقش متفاوت و تا اندازهای مرتبط به هم میباشند:اولین
نقش مربوط به ایجاد ثبات لازم در روابط اجتماعی با دادن اطمینان و آرامش
به افراد و سازمانهایی که با شک، تردید و عدم اطمینان مواجهاند.نقش دوم، بهینه نمودن تصمیمگیری عقلایی فردی و سازمانی با پیامد اقتصادی است.نقش سوم، در جهت منافع شخصی و اجتماعی و اقتصادی افراد و سازمانها است. یک نقش بااهمیت نقش
مربوط به ماهیت روانی رسیدگی، تأیید و حسابرسی است؛ یعنی قابلیت تأثیر
فرایند رسیدگی، تأیید و حسابرسی در آرامش روان افراد تشکیل‌دهنده ساختار
سازمانی. این
استدلال را میتوان در رابطه با کاربرد خاص واژه کیفی تعریف‌نشده‌ای چون
«ارائه منصفانه» در گزارشهای حسابرسی توسعه داد (همان منبع).2-2-4-7 نقش اعتبار دهی حسابرسیدلیل
اصلی وجود حرفه حسابرسی مستقل، وظیفه اعتبار دهی است. اجرای این نقش،
حسابرسان را در موقعیتی منحصربه‌فرد و بسیار اساسی در جامعه قرار میدهد.
تعجب‌آور نیست که اعتبار دهی به موضوعاتی فراتر از صورت‌های مالی نیز گسترش
یابد. امروزه حسابرسان مستقل به انواع گسترده‌ای از اطلاعات دیگر نیز
اعتبار می‌بخشند. اعتبار دادن به صورت‌های مالی، به معنای ایجاد اطمینان از
مطلوبیت ارائه و قابلیت اتکای آن‌هاست. اعتبار دهی شامل دو مرحله مجزا
است. در مرحله اول، حسابرس مستقل باید یک رسیدگی (حسابرسی) را اجرا کند،
این رسیدگی شواهدی را تامین می‌کند تا حسابرسان بتوانند نسبت به صورت‌های
مالی، نظر کارشناسی اظهار کنند. مرحله دوم نقش اعتبار دهی، ارائه گزارش
حسابرسی است که نظر حسابرسان درباره مطلوبیت ارائه و قابلیت اتکای صورت‌های
مالی را به استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی انتقال میدهد.سهم
حسابرس مستقل در گزارشگری مالی، اعتبار بیشتر بخشیدن به صورت‌های مالی
است. اعتبار، یعنی این که صورت‌های مالی می‌تواند باور شود؛ به عبارت دیگر،
اشخاص خارج از شرکت مانند سهامداران، اعتباردهندگان، دولت و سایر اشخاص
ثالث علاقه‌مند، می‌توانند به آن اتکا کنند (حساس یگانه، خالقی‌بایگی،1383).امروزه
ارائه صورت‌های مالی حسابرسی شده، روش پذیرفته‌شده‌ای است برای شرکت‌های
تجاری تا نتایج عملیات و وضعیت مالی خود را به وسیله آن گزارش کنند.
استفاده از عبارت حسابرسی شده در مورد صورت‌های مالی به این معناست که
ترازنامه، صورت‌های سود و زیان، صورت جریان نقدی، سود (زیان) انباشته و
جامع همراه یک گزارش حسابرسی است که توسط حسابرسان مستقل تهیه‌شده که در آن
نظر حرفه‌ای خود را نسبت به مطلوبیت ارائه صورت‌های مالی، اظهار کرده‌اند. فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 36مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل
دانلود فایل پیشینه تحقیق و مبانی نظری مبانی نظری حسابرسی مستقل و داخلی
پیشینه تحقیق و مبانی نظری مبانی نظری حسابرسی مستقل و داخلی,دانلود پیشینه تحقیق و مبانی نظری مبانی نظری حسابرسی مستقل و داخلی,مبانی نظری مبانی نظری حسابرسی مستقل و داخلی,حسابرسی مستقل و داخلی