مبانی نظری گزارش و گزارشگري مالی شرکت

مبانی نظری گزارش و گزارشگري مالی شرکت

گزارش مالی   صورت های مالی مجموعه ای است از صورت های مجزا و در عین حال مرتبط بایکدیگر که اساسا وضیعت مالی و نتایج عملیات یک واحد اقتصادی را نشان می دهد . گزارشهای مالی که بخش محوری آنرا صورت های مالی تشکیل می دهد ، محصول گزارشگری مالی و عمده ترین وسیله انتقال اطلاعات به خارج از واحد اقتصادی است.اما گزارشگری مالی منحصر به تهیه و ارائه صورت های مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه وتفسیر اطلاعات را که به طور مستقیم یا غیر مستقیم با اطلاعات مالی حاصل از پردازش اطلاعات توسط سیستم حسابداری ارتباط دارد در بر می گیرد .در گزارشهای مالی ، اطلاعاتی که بنابر الزامات قانونی یا عرف ، افشای آنها ضروری است و یا اطلاعاتی که مدیرت یک واحد اقتصادی آگاهی از آن را برای اشخاص ذیحق ، ذینفع و ذیعلاقه به امور آن واحد لازم می داند ، ارائه می شود . هر گزارشی که مشتمل بر صورت های مالی باشد یا بخش عمده آن را صورت های مالی تشکیل دهد یا متکی و منضم به صورت های مالی باشد ،گزارش مالی محسوب می شود(مفاهیم نظری گزارشگری مالی ،1390).   صورتهاي‌ مالي‌ با مقاصد عمومي‌ براي‌ پاسخگويي‌ به‌ نيازهاي‌ استفاده‌كنندگاني‌ تهيه‌ مي‌شود كه‌ در موقعيت‌ دريافت‌ گزارشهاي‌ متناسب‌ با نيازهاي‌ اطلاعاتي‌ خاص‌ خود نيستند. صورتهاي‌ مالي‌ به طور جداگانه‌ يا همراه با ساير گزارشها، جهت‌ استفاده‌ عموم‌ ارائه‌ مي‌شود. با افزایش پیچیدگی های عملیات واحد تجاری و رشد جامعه های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران خواسته های بیشتری برای اطلاعات مربوط تر و به موقع تر می خواهند. سودمندی گزارش های منتشر شده شرکت بستگی به دقت و به موقع  بودن صورت مالی بستگی دارد. به موقع بودن به عنوان یکی از ویژگی های کیفی و یا ویژگی های اطلاعات مفید و یا افشای مربوطه شده برای اولین بار توسط انجمن حسابداری آمریکا در نظر گرفته شده است(AAA، 1954 و 1957).   2-2-2 مفاهیم نظري گزارشگري مالی     یک شرکت باید در یک موقعیت باشد که بتواند صورت های مالی خود را به موقع ارائه کند. عوامل در حال اجرا مانند پیچیدگی عملیات واحد مورد رسیدگی و بیشتر مهلت های خاصی که با قانون و مقررات بسیاری ازحوزه قضایی سر کار دارد، دلیل کافی برای عدم گزارش به موقع صورت های مالی نیست.    صورتهای مالی یک نماینده ساختاری از وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری است. هدف از صورتهای مالی   ارائه اطلاعات در مورد موقعیت مالی، عملکرد مالی و جریان های نقدی از یک واحد تجاری است که برای طیف گسترده ای از استفاده کنندگان در تصمیم گیری های اقتصادی مفید است. صورتهای مالی همچنین نتایج حاصل از نظارت مدیریت از منابع واگذار به آنها را نشان می دهد.    چارچوب مفهومی گزارشگری مالی استاندارد حسابداری بنگاه در سطح جهان (به عنوان مثال هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) و بین المللی حسابداری استاندارد انجمن (IASB)) به هنگام بودن را به عنوان یکی از ویژگی های که ارتباط اطلاعات حسابداری راتعیین می کند،  ،شناخته است. استفاده کنندگان  نیاز به اطلاعات به موقع دارند تا بتوانند به سرعت  به بررسی و تصمیم اینکه که آیا برای ارتکاب و یا ادامه به ارتکاب سرمایه خود در یک شرکت بگیرد.    تاخیر در افشای اطلاعات به موقع در بخش تهیه منجر به ناکارآمدی بیشتر بازار شود.(اسماعیل و چندلر[1]، 2004) سازمان تنظیم مقررات در سراسر جهان مجموعه قانونی از محدودیت حداکثر زمان که نیاز به صدور صورت های مالی حسابرسی شده به سهامداران و دیگر استفاده کنندگان خارجی   در  شرکت های دولتی تدوین کرده  که نهادهای نظارتی را نگران کرده است.   مفاهیم نظري گزارشگري مالی مجموعه اي از یک سیستم یکپارچه و منسجم از اهداف و مبانی مرتبط با یکدیگر است که ماهیت، عملکرد و قلمر و حسابداري و گزارشگري مالی را مشخص می کند و رهنمودي براي تدوین استانداردهاي حسابداري هماهنگ بشمار می آید. مفاهیم گزارشگري مالی، درك استفاده کنندگان مالی و اطمینان آنها به گزارشگري مالی را افزایش می دهد. (کمیته تدوین استانداردهای حسابداری ،1390). 3-2-2 خصوصیات کیفی اطلاعات مالی    اغلب ما به طور تلویحی متکی به کیفیت اطلاعات حسابداری هستیم که در تصمیم گیری از آنها استفاده می کنیم.کمیته تدوین استاندارد های حسابداری مالی ،هدف اصلی گزارشگری مالی را ارائه اطلاعات مالی برای تصمیم گیری مفید اقتصادی و تجاری معرفی کرد بنابرای هدف های گزارشگری مالی و مبانی حسابداری ایجاب می کند؛اطلاعاتی که گزارشگری مالی فراهم می آورد از ویژگی های معینی برخوردار باشند تا در تصمیم گیری سرمایه گذاریان واعتباردهندگان فعلی و بالقوه وسایر استفاده کنندگان موثر واقع گردد ؛این ویژگی ها را به عنوان ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری می نامند.ویژگی های کیفی به خصوصیاتی اطلاق می شود که موجب می گردد اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی ،عملکرد مالی وانعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود.(مفاهیم نظری گزارشگری مالی ،1390). برخورداری اطلاعات مالی از کلیه ویژگی های کیفی همواره برای تصمیم گیری های اقتصادی مفید است.اما نظر به اینکه ویژگی های مختلف وبه خصوص ،دو ویژگی مربوط بودن و قابل اتکا بودن غالبا بایکدیگر در تضاد هستند و تقویت یکی به بهای تضعیف دیگری تمام می شود،اطلاعات مالی نمی تواند به طور همزمان از کلیه کیفیت ها در سطح بالایی برخوردار باشد و به همین دلیل گروه های مختلف تصمیم گیرنده بر حسب نوع تصمیم گیری ،احراز ویژگی خاصی را در اولویت قرار می دهند( کندی [2]و همکاران ،1995)   خصوصیات کیفی به خصوصیاتی اطلاق می شود که موجب می گردد اطلاعات ارائه شده در صورت های مالی برای استفاده کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مفید واقع شود. برخی خصوصیات کیفی به محتوای اطلاعات مندرج در صورت های مالی و برخی دیگر به چگونگی ارائه این اطلاعات مربوط می شود. حسابداری به عنوان فرآيند تولید اطلاعات، بايد اطلاعات قابل اتکايي در اختيار کاربران قرار دهد تا آنان را نسبت به وضعيت مالي و عملکرد واحدتجاری کاملا آگاه و در نهايت بستر مناسبی را برای تصمیم گیری در اختیار آنان قرار دهد برای اينکه اطلاعات قابل اتکا باشند نیز بايد کامل بوده، بی طرفانه و محتاطانه و بیانی صادقانه و با رعايت رجحان محتوا بر شکل تهیه و ارائه شوند )اعتمادی و يارمحمدی، 1382) 4-2-2 اطلاعات و اطلاعات مالي   معناي اطلاعات در هر سازمان،بسيار فراتراز چيزي است كه تصور مي شود. اطلاعات دادهاي است كه داراي شکل و ساختاربوده و سازمان يافته مي باشد و متضمن انتقال و دريافت آگاهي و دانش است. اطلاعات گزينه هاي جديد را آشكار می سازد يا موجب حذف گزينه نامربوط و ضعيف می گردد و سرانجام افراد را تحت تأثير قرار می دهد و آنها را برمي انگيزاند.اطلاعات شامل داده ها، تصاوير، اسناد و متون هستند كه غالباً به نحوي پيچيده و در هم تنيده شد ه اند، اما در بافتي با معني و سازمان يافته جاي دارند. اصطلاح ‘داده ها’معمولاً به معناي اجزاي تشكيل دهنده اطلاعات به كارمی رود. با اين همه به خاطر داشتن يك نكته  داراي اهميت است كه اطلاعات معنايي به مراتب وسیعتر ارقام دارد )غلامزاده و فتحي، 1377).   اطلاعات عبارت است از داد ه پردازش شده اي كه گيرنده پيام آن را تفسير و درك كند. بايد توجه داشت كه شخصي كه اطلاعات را می فرستد، آن را تغيير شكل مي دهد،از آنجا كه فرآيند تفكر و فهم افراد متفاوت است، لذا پيام مي تواند معاني مختلفي داشته باشد. براي تبديل داد هها به اطلاعات، بايد داده ها تحليل،خلاصه يا پردازش شوند. تعريف كاملي از اطلاعات چنين است كه اطلاعات، داده ها پردازش شده اي هستند كه منجر به تغيير، رفتار انسان مي شوند )ثاقب تهراني و تدين، 1384)   اطلاعات مالي مهمترين نوع اطلاعاتی است كه در تصميم گيري هاي اقتصادي مؤثر است، همچنين مهمترين نوع اطلاعاتي است كه تصميم گيرندگان مختلف نسبت به يك مؤسسه يا سازمان به آن احتياج دارند. اگر اطلاعات مربوط به معاملات و عمليات مالي يك مؤسسه يا سازمان را فهرست كنيم، به قدري مفصل و طويل خواهد شد كه هيچ فايدهاي براي تصميم گيريهاي مختلف نخواهد داشت. بنابراين، الزم است كه اطلاعات مربوط به مؤسسات و سازمان ها به نحوي فراهم شود كه براي تصميم گيري هاي مختلف مفيد و قابل استفاده و در انجام دادن و كنترل عمليات مؤثر باشد(عليمددوملك آراني، 1374 ).3-2پیشینه موضوع و متغیرها1-3- 2 مبانی نظری ويژگيهاي كيفي اطلاعات مالي حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که وظیفه و رسالت اصلی آن جمع­آوری و تبادل اطلاعاتی است که بتواند در تصمیم­گیری به استفاده­کنندگان از صورت­های مالی کمک نماید. کیفیت و محتوای اطلاعات تهیه شده توسط این سیستم در برقراری ارتباط با استفاده­کنندگان از اهمیت و نقش بسزایی برخوردار است، به­گونه­ای که در مفاهیم نظری گزارشگری مالی، ویژگی­های کیفی مشخصی جهت سودمندی اطلاعات ارائه شده است. بر اساس مفاهیم نظری گزارشگری مالی، ویژگی­های کیفی اطلاعات، ویژگی­هایی هستند که موجب سودمندی اطلاعات ارائه شده در صورت‌های مالی برای استفاده­کنندگان در راستای ارزیابی وضعیت مالی، عملکرد مالی، و انعطاف­پذیری واحد تجاری می­شود (کمیته تدوین استاندارد ها،1390). برخی ویژگی­های کیفی به محتوای اطلاعات و برخی دیگر به چگونگی ارائه این اطلاعات مربوط می­شود. مربوط‌بودن و قابلیت اتکا، ویژگی­های کیفی اصلی مرتبط با محتوای اطلاعات محسوب می­شوند (خواجوی ،1387). اطلاعاتی مربوط تلقی می­شود که بر تصمیمات اقتصادی استفاده­کنندگان در ارزیابی رویداد­های   گذشته، حال یا آینده یا تأیید یا تصحیح ارزیابی­های گذشته آن­ها مؤثر واقع شود. مربوط بودن یک پدیده نسبی است و باید به فرد این امکان را بدهد که تصمیمی متفاوت اتخاذ کند. اطلاعاتی قابل اتکا است که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به­طور صادقانه بیانگر چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به­گونه­ای معقول انتظار می­رود بیان کند (کمیته تدوین استاندارد ها،1390). حال آنکه وجود قضاوت­های گوناگون، برآورد­ها، تأثیر وقایع آتی، محدودیت زمانی و هزینه تهیه اطلاعات عواملی هستند که وجود مطلق تمام ویژگی­های کیفی را بسیار مشکل می­کند. به عبارت دیگر، به ندرت می­توان اطلاعاتی تهیه کرد که کاملاً مربوط و قابل اتکا باشد (خواجوی ،1387).   در چارچوب مفاهیم نظری گزارشگری مالی، ‘موازنه بین ویژگی­های کیفی’ و ‘به­موقع بودن’، به عنوان محدودیت­هایی ذکر شده است که مانع از دستیابی همزمان به تمام ویژگی­های کیفی در یک نقطه از زمان می‌شود. بدین صورت که، گاهی اوقات دستیابی به برخی ویژگی­های کیفی، مستلزم فدا کردن ویژگی کیفی دیگری است. برای مثال، تلاش برای ارائه اطلاعات قابل­­اتکا­تر، ممکن است از میزان مربوط­بودن اطلاعات بکاهد. بنابراین به‌منظور پاسخگويي‌به‌اهداف‌صورت­هاي‌مالي،‌که عبارت است از ارائـه‌اطلاعاتي‌تلخيص‌و طبقه‌بندي‌شده‌درباره‌وضعيت‌مالي‌، عملكرد مالي‌و انعطاف‌پذيري‌مالي‌واحد تجاري‌ به گونه­ای كه‌براي‌طيفي‌گسترده‌از استفاده‌كنندگان‌صورت­هاي‌مالي‌در اتخاذ تصميمات‌اقتصادي‌مفيد واقع‌گردد، دستيابي‌به‌نوعي‌توازن‌بين‌انواع‌ویژگی­ها‌ضرورت دارد، این در حالی است که اهميت‌نسبي‌ویژگی­هاي‌كيفي‌در موارد مختلف،‌امري‌قضاوتي‌است (کمیته تدوین استاندارد ها،1390). از طرف دیگر، داده­های حسابداری از نظر زمانی تاریخ انقضا دارد و چنانچه به­موقع ارئه نشود، ارزش اطلاعاتی خود را از دست می­دهد و نامربوط می­شود (بزرگ اصل،1388). اگر اطلاعات به­موقع نباشند، نمی­توانند مربوط باشند. به عبارت دیگر، اطلاعات پیش از اینکه توان خود را جهت اثرگذاری بر تصمیمات از دست بدهد، بایستی در دسترس تصمیم‌گیرنده قرار بگیرد. به­موقع­بودن اطلاعات نمی­تواند ویژگی مربوط بودن را تضمین کند، اما برای مربوط بودن، اطلاعات بایستی حتماً به­موقع باشند. بنابراین به­موقع بودن یکی از محدودیت‌های انتشار صورت­های مالی است. جمع­آوری، خلاصه­کردن و انتشار اطلاعات حسابداری باید دارای سرعت لازم باشد به­گونه­ای که در زمان لازم در دسترس استفاده­کنندگان قرار بگیرد. از طرف دیگر به­موقع بودن به این معنی است که باید صورت­های مالی را در زمان­های مشخص و به‌طور مرتب ارائه کرد تا تغییرات انجام شده در وضع شرکت را به آگاهی دیگران رسانید تا اطلاعات جدید بتواند در پیش­بینی­ها و تصمیمات استفاده­کنندگان مؤثر واقع شود (هندریکسون[3]،1992) به منظور ارائه به­موقع اطلاعات، ممکن است قبل از مشخص شدن همه جنبه­های یک معامله یا رویداد، اطلاعات موجود گزارش شود که منجر به کاهش قابلیت اتکای اطلاعات خواهد شد. به عکس، هر گاه برای مشخص شدن تمام جنبه­های مزبور، گزارشگری با تأخیر انجام گردد، اطلاعات ممکن است کاملاً قابل اتکا شود، لیکن برای استفاده­کنندگانی که باید طی این مدت تصمیماتی اتخاذ کنند، بی فایده است (بزرگ اصل،1388). بنابراین، لازم است مدیریت که مسئولیت تهیه و ارائه صورت‌های مالی را به عهده دارد، نوعی موازنه بین مزیت‌های نسبی ‘گزارشگری به­موقع’ و ‘ارائه اطلاعات قابل اتکا’ برقرار کند (خواجوی ،1387). ويژگي هاي مرتبط با اطلاعات مالي، به دو دسته محتواي اطلاعات مالي و ارايه اطلاعات مالي تقسيم مي شوند. ويژگي هاي كيفي مرتبط با محتواي اطلاعات مالي عبارتست از:   مربوط[4] بودن: اطلاعاتي ‘مربوط’تلقي مي شود كه بر تصميمات اقتصادي استفاده كنندگان جهت ا رزيابي رويدادهاي گذشته، حال )يعني برخالص جريانهاي نقدي خالص(، آينده )يعني ارزش پيش بيني( تأييد يا اصلاح ارزيابي هاي گذشته آنها )يعني ارزش تأييدكنندگي( مؤثر واقع شود. به طور كلي، اطلاعاتي مربوط تلقي ميشود كه:  1) ارزش پيش بيني داشته باشد اطلاعات مالي در صورتي داراي ارزش پيش بيني است كه استفاده كننده بتواند با توجه به  نتايج و رويدادهاي گذشته، حال و آينده را پيشبيني كند. فرمت ورد قابل ویرایشتعداد صفحات: 68فصل دوم مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتریهمراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متنپیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلیمنابع فارسی کاملمنابع انگلیسی کامل