پایان نامه مطالعه تطبیقی تأثیر اشتباه بر مسئولیت کیفري در حقوق کیفري ایران و فقه امامیه

پایان نامه مطالعه تطبیقی تأثیر اشتباه بر مسئولیت کیفري در حقوق کیفري ایران و فقه امامیه

نوع فایل: word (قابل ویرایش)تعداد صفحات : 138 صفحهچکیدهدر
حقوق کیفری اصل بر این است که جهل به قانون رافع مسئولیت کیفری نیست. جهل
اعم از بسيط و مركب بوده و برخلاف اعتقادبرخی از حقوقدانان، اشتباه، عمل
خلاف واقعي است كه يا ناشي از جهل مركب فرد نسبت به امور است يا ناشي از
جهل بسيط او باشد. جهل واشتباه به عنوان یکی از موارد سلب مسؤوليت، در کنار
مواردی مانند کودکی، جنون، اکراه، مستی وخواب آوردهمی شود که مقرون بودن
رفتارارتکابی بدان (اشتباه) باعث منتفی شدن یکی از ارکان مسؤوليت کیفری
یعنی قوه تشخیص وتمییز وسپس موجب عدم قابلیت انتساب آن به مرتکب وسلب
مسؤوليت کیفری می شود.اشتباه از لحاظ اصطلاحی عبارت است از « درک وتصور
نادرست وخلاف واقع شخص از امری »اشتباه ممکن است به دو حالت الف: اشتباه
حکمی ب: اشتباه موضوعی اتفاق بیفتد، اشتباه برحسب اینکه حکمی باشد یا
موضوعی، دارای تأثیر ونقش متفاوت وگوناگون در حقوق کیفری (در جرم بودن یا
نبودن، مسؤوليت کیفری داشتن یا نداشتن) دارد. در قانون مجازات اسلامی مصوب
۱۳۹۲ تاحدودی به تأثیر اشتباه حکمی برمسئولیت کیفری اشاره شده است ولی در
همین قانون مانند قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰ هیچ اشاره صریحی به اشتباه
موضوعی نشده است. در این تحقیق دید گاه های فقه امامیه وحقوق موضوعه تأثیر
اشتباه برمسئولیت کیفری ازابعاد مختلف موردبررسی قرار گرفته است.واژگان کلیدی: جهل، اشتباه حکمی، اشتباه موضوعی، مسئولیت کیفری فهرست مطالبچکیده1مقدمه2الف- بیان مسئله2ب- اهمیت وضرورت انجام تحقیق3ج- پرسش هاي تحقیق3د- فرضیه های تحقیق4ه- اهداف تحقیق4و- تعاريف واژه هاواصطلات تخصصی5۱-اشتباه5۲- جهل7۳- جهل قصوري9۴- جهل تقصيري9۵- اشتباه حکمی10۶- اشتباه موضوعی10۷- مسؤوليت كيفري10ز-پیشینه تحقیق21ح- روش تحقيق27ر- ساختار تحقیق29بخش اول: کلیات احکام و مقررات راجع به اشتباه حکمی30فصل اول :جایگاه اشتباه حکمی و احکام آن در فقه امامیه32مبحث اول:منشأ اشتباه حکمی و احکام آن درفقه امامیه32گفتار اول :منشأ اشتباه حکمی32الف) فقدان نص33ب) اجمال نص33ج) تعارض نصوص33گفتاردوم: احکام اشتباه حکمی در قلمرو فقه اماميه33الف- حكم كلي جهل حکمی در فقه امامیه34۱-قاعده وجوب تعلم احکام شرعي35۲- قاعده اشتراک احکام اسلامي ميان عالم و جاهل38ب-حكم اختصاصي جهل حکمی درفقه امامیه39مبحث دوم:تأثیر انواع اشتباه حکمی برمسئولیت کیفری درفقه امامیه44گفتار اول :اشتباه حکمی ناشی از وجود قانون44گفتاردوم:اشتباه حكمي ناشي از تفسير نادرستقانون45فصل دوم:جایگاه وقلمرواشتباه حكمي در حقوق کیفری موضوعه ایران50مبحث اول: انواع اشتباه حکمی ومبانی آن درقلمرو حقوق موضوعه ایران50گفتاراول:اشکال اشتباه حکمی دردیدگاه دکترین حقوق51الف- اشتباه حکمی ناشی از وجود قانون51ب- اشتباه حکمیناشی در تفسیر نادرست ازقانون52گفتار دوم: اشتباه حکمی در دیدگاه دکترین حقوقی وقوانین موضوعه ایران52الف- اشتباه حکمی در دیدگاه دکترین حقوقی53۱-دیدگاه موافقین قاعده « جهل به قانون رافع مسئولیت نيست »53۲- دیدگاه مخالفینقاعده « جهل به قانون رافع مسئولیت نيست»55۳- طرفداران اعمال مطلق قاعده «جهل به قانون رافع مسؤوليت نيست»58۴-طرفداران اعمال نسبي قاعده «جهل به قانون رافع مسؤوليت نيست»59ب- حکم کلی قانون مجازات اسلامي درباره اشتباه حکمی60گفتارسوم: موضع قانون مجازات اسلامي۱۳۹۲راجع به اشتباه حکمیبرحسب نوع جرم61الف) جرايم مستوجب حد61ب) جرايم مستوجب قصاص62ج) جرائم مستوجب تعزير63بخش دوم:احکام و مقررات راجع به اشتباه موضوعي66فصل اول :تأثیراشتباه موضوعي بر مسؤوليت كيفري در فقه امامیه67مبحث اول:جرائم مستوجب حد وتعزیر67گفتاراول:جرایم مستوجب حد67الف-جرم زنا67ب- جرم سرقت71ج-مصرف مسکر73د- سایر حدود73گفتار دوم :جرایم مستوجب تعزیر79الف- ضرب79ب- جرح79مبحث دوم : جرايم عليه تماميت جسماني اشخاص80گفتار اول : قتل81الف- اشتباه در هويت مجني عليه81۱-نظر دسته اول81۲-نظر دسته دوم82ب-اشتباه درموضوع85ج-اشتباه در هدف98د- اشتباه در فعل نوعاً كشنده101گفتار دوم: اشتباه در ضرب و جرح و قطع عمدي102فصل دوم: تأثیر اشتباه موضوعي بر مسؤوليت كيفري در حقوق موضوعه ایران106مبحث اول: جرائم عمدي107الف – اشتباه در عناصر اساسی تشکیل دهنده جرم107۱) شعور يا قدرت تشخيص107۲) اراده108۳) سوء نيت يا قصد مجرمانه108۴)انگيزه109۵)آگاهي و علم109ب- اشتباه درکیفیات مشدده جرم112گفتار دوم : اشتباه در شخص113الف – اشتباه در موضوع113ب-اشتباه در هویت114ج- اشتباه درنتیجه114مبحث دوم: جرائم غير عمدي116گفتار اول: دیدگاه مخالفین به رفع مسئولیت کیفری116گفتار دوم: دیدگاه قائلین به رفع مسئولیت کیفری117نتيجه‌گيري و پيشنهادها117فهرست منابع و مآخذ123